Forn skriðuföll á Vestfjörðum

Suðurfirðir
– Suðurfirðir (alm.): …I fornete fiorder ere ingen mærkelige söeströmme, for uten
naturlig floed og ebbe. Græsgangen udi fiældenes brinker, backer og marke bedervis
aarligen hist og her af fiældskreeder og steenekast neder til söen (Sýslulýsingar 1744–
1749, Sögurit 28, 1957).
– Hóll í Bíldudal: …(Fremrihús Hjallhólar, Litlaeyri, Litlueyrarhús) Engjarnar bæði
á heimajörðinni og á Litlueyri fordjarfast stórlega af skriðum úr fjallinu. Úthagarnir
eru og svo fordjarfaðir af skriðum, uppblásnir og í hrjóstur komnir allvíða. (Jarðabók
Árna Magnússonar og Páls Vídalíns, Arnarfjarðardalir 1710).
– Hóll í Bíldudal: …Á Haganesi bjó eitt sinn karl einn er kallaður var Skagalín,
seint á 18 öld. Tóftir af bæ hans áttu að hafa sést til skamms tíma. Eitt sinn bað hann
Hólsbónda að hjálpa sér um kjöt, en var synjað. Sagði karl þá að verið gæti að fé hans
fari fyrir minna. Skriða hljóp úr fjallinu við Hól og rann yfir fjárhúsin og missti bóndi
þar allt fé sitt. Það er svonefnd Stóraskriða upp af bænum á Hóli. (Hafliði Magnússon,
Arnarfjörður, 1992).
– Bíldudalur: …gengur Bíldudalsvogur inn í ströndina milli Banakletta að utan en
Haganess að innan. Vogur þessi er 1 km á breidd fyrir mynnið, en fer mjókkandi inn
eftir og er um 1½ km á lengd. Há fjöll (yfir 400 m) með bröttum hlíðum eru
báðumegin og er þar varla um neitt undirlendi að ræða. Meðalhalli ytri (vestur)
hlíðarinnar erum 30°. Þó er innri (austur) hlíðin enn brattari og er hallinn þar um 40°,
enda hrynja þar oft skriður í sjó fram (Ingivaldur Nikulásson, Sagnir frá Bíldudal
(ritað 1942), Mannlíf og saga fyrir vestan (9), 2001).
– Otradalur: …Túninu spillir bæjargilið til stórskaða og eyðilegginga með grjóts og
sands áburði, og hefur eyðilagt af því undir þriðjung. Hætt er staðnum og kirkjunni
fyrir skriðuhlaupi úr bæjargilinu, sem að túninu hefur grandað, og hefur þetta
skriðufall fyrir 12 árum hlaupið á fjósið, brotið það niður og drepið peninginn (rétt
1699, telst snjóflóð). Var það (fjósið) þá allnærri staðnum. Var síðan flutt heim að
staðnum. (Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns, Arnarfjarðardalir 1710).
– Otradalur: …Fra bemte Bajarfield rinder en bækk, Bæjargil som i forige tild ved
nedlöbende fiældskreed og steene dræpte nöd og studer uti huset, se vare
indeluckendende, toeg bort en deel af tunet, som det endnu aarligen gior, besynderlig
om foraaret, da vand med blöd sand og steene falder der paa neder fra fiældet som
umuelig er at hindre (Sýslulýsingar 1744–1749, Sögurit 28, 1957).
– Otrardalur: …Bærinn stendur að vestanverðu í dalnum, skammt frá sjónum, en
hinn forni bær hefir staðið ofar eða nær hlíðinni, en verið fluttur sökum skriðna úr
fjallinu. (Sigurður Vigfússon, Rannsókn um Vestfirði 1882, einkanlega í samanburði
við Gísla Súrssonar sögu, Árbók Fornleifafélagsins, 1883).
– Dufansdalur: …Landskuld af allri jörðunni xiii vættir iicj vætt af hverjum xiic
nema í næstu 5 ár hafa fallið niður v fjórðungar, nú seinast, en fyrst ij vætt og þar í
milli, fyrir skriðufall á einum xiic. …Túninu á einum xiic granda skriður til
stórskaða, svo þar fyrir voru skuldir aftur færðar ut supra, og svo spillir bæjaráin
hinum pörtunum nokkuð með grjóts og sands áburði. Engjarnar eru stórlega
28