Forn skriðuföll á Vestfjörðum

Jón Þorkelsson fórst niður undan svonefndu Gíslasmiðshöggi á Innstadal (um 1883).
Var hann þar að tína saman dottinn fugl ásamt öðrum manni, Bæring Bæringssyni að
nafni. Meðan þeir voru að tína fuglinn saman kom yfir þá skriða. Þegar Bæring varð
hennar var, var hann staddur fremst í fjöru nálægt stórum stein og leitaði hann strax
skjóls framan hans, meðan grjóthríðin lamdi fjöruna umhverfis hann, en aurrennsli
mikið fyllt fjöruna og hlóðst upp með steininum, sem Bæring stóð undir. Rann
skriðan beggja megin steinsins og hlóð upp að Bæring,svo aðsagt er, að náð hafi
honum í mitti og mjög að honum þjarmað. Þegar grjóthríðinni létti, átti Bæring erfitt
mjög að ná sér upp úr aurleðjunni, ...en félagi hans Jón Þorkelsson, var með öllu
horfinn.
...Elías Guðmundsson fórst undir Miðdal og hafði steinn komið í höfuð hans (milli
1880–1900). Fannst hann, þar sem hann hafði fallið fyrir sendingunni að ofan. Sagnir
gengu um, að hann hefði deginum áður verið undir bjargi og hefði þá steinn nær hæft
hann.
...Þeir Plató Jakobsson (fórst 1893) og Guðmundur Einarsson fórust báðir undir
Miðdal, sinn í hvort skipti. Hafði steinn komið á þá og orðið þeim að band, en þeir
fundust, þar sem þeir höfðu fallið. ...Guðmundur fórst 26 júní 1888 (Þórleifur
Bjarnason, Hornstrendingabók, 1943).
– Hornbjarg: …Sumar þetta, um messur, fórst sá maður undir Hornbjargi, er Jón
hét Ólafsson, Miðfirðingur einn. …En það varð með þeim hætti, að formaður hans
lagði að bjarginu. Jón fór upp í fjöru og tók að tína saman fuglræfla. …En nú hrundi
úr bjarginu. Hljóp Jón þá undir stein og hugði að skýla sér, en það sáu félagar hans, að
hann rauk úr af. Var hans þá vitja farið og hann örendur með öllu. Hafði steinn einn
lítill kastast úr bjarginu á hattkoll hans, brotið gat á hausinn og numið staðar í
heilanum. (Slys þetta varð 15 júní 1831. Jón átti þá heima í Ófeigsfirði). (Gísli
Konráðsson, Strandamannabók, 1947).
– Hornbjarg: …Mest er eggja– og fuglatekja í bjarginu á Ystadal og Miðdal. Á
Innstadal var sjaldan farið fyrrum, nema þá helst í fugl, en á seinni árum hefur einnig
verið mikið sótt þangað fyrir egg. Er þar illt og langt uppgöngu og auk þess mjög hætt
við grjóthruni. Svo er víðar í bjarginu og það í þeim mæli, að stundum fæst jafnmikið
af fugli þeim, sem rotast af grjóthruni og fellur niður, eins og hinum, sem náð verður
frá vað (Árbók FÍ, 1949).
– Hornbjarg: ...Fóstbræðra saga sú sem skráð var á kálfskinn í Flateyjarbók á 14.
öld vitnar að hvanntekja hefir verið í björgum að fornu. „Það bar til um vorið eftir að
þeir Þorgeir og Þormóður fóru norður á Strandir og allt norður til Horns. Og einn dag
fóru þeir í bjarg að sækja sér hvannir og í einni tó, er síðan er kölluð Þorgeirstó, skáru
þeir miklar hvannir; skyldi Þormóður þá upp bera, en Þorgeir varð eftir. Þá brast
aurskriða undan fótum hans. Honum varð þá það fyrir að hann greip um einn
hvannnjóla með grasinu og hélt þar niðri allt við rótina ella hefði hann ofan fallið. Þar
var sextugt ofan á fjörugrjót (Árbók FÍ, 1994).
– Hornbjarg: …(fjallað um gönguleið í Látravík) síðan er haldið sömu leið til baka
austur í Almenningaskarð og pokarnir axlaðir aftur. …Austur úr Almenningaskarði
liggur hjalli milli bjargbrúnar og Dögunarfells. Um þennan hjalla sem nefnist
Sigmundarhjalli liggur gatan. Þegar komið er af Sigmundarhjalla lækkar bjargbrúnin
til austurs og er skýr gata meðfram bjargbrúninni í átt til Látravíkur. …Tvær brekkur
eru ofan í Látravík. Heitir sú vestari Stórabrekka, en sú austari Litlabrekka. Vestur úr
77