Forn skriðuföll á Vestfjörðum

snjóflóð ógnuðu líka fólkinu á Skaga. Haustið 1709 fór nær hálft túnið undir skriðu og
náði hún alveg að bæjardyrunum (Árbók FÍ,1999).
Ingjaldssandur
– Nesdalur: …Áður er mælt, að þar hafi meiri byggð verið, en sé í eyði lögð, bæði
af skriðum og öðru. …Fyrir neðan vatnið hefur fallið úr vestara fjallinu …yfrið stór
skriða með miklu stórgrýti og þvert yfir dalinn og ána og hulið hennar farveg þar.
…þessi skriða meina menn að hafi eyðilagt byggðina að nokkru. …Neðst í dalnum
er lítil hvilft, norðan fram, sem kölluð er Loðnahvilft. Þar hefur verið mikið gras, en
er nú skriðurunnið (Sýslu og sóknarlýsingar Bókmenntafélagsins –
Múlaþingaprestakall, 1840).
– Nesdalur: ...Nokkurn spöl fyrir framan Stóravatn er annað miklu minna, sem heitir
Litlavatn. ...Þetta vatn er frekar grunnt, en óvætt þó. Hefur það grynnst og gengið
saman á síðari árum, enda hafa aurskriður runnið í það að vestan. ...Uppi á
bökkunum, uppi af lengingunni, er grasflöt nokkur. ...Þar upp af er hallandi graslendi
er kallað er Nestún. ...Á þessu graslendi, sem er jarðdjúpt, en ekki ýkja stórt um sig,
var byggður bær árið 1840. Hlíðin er allbrött austan við túnið og nær upp undir háa og
ógenga klettahamra, heitir Búðahlíð. Það er vel grasi gróið og skjól gott í norðan– og
austanátt, nýtur vel sólar á útmánuðum, en mjög er þar nú steinótt, er hrunið hafa úr
hömrunum upp yfir. (Jóhannes Davíðsson, Nesdalur, Ársrit Sögufélags Ísfirðinga,
1981).
– Sæból: …Hætt er útigangspeningi á vetur fyrir snjóflóðum. Engjunum spilla
skriður og hafa mikinn skaða gjört. Engjar litlar, mjög graslitlar, af skriðum og sandi
mjög skemmdar. …Sumarbeit (á Nesdal) fyrir pening lítil að víðáttu og grasi, því í
hrjóstur og grjót er komið af skriðum, þetta er lítill dalur, á honum mjög lítið
lyngsnap. (Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns, Mýraþingsókn 1710).
– Efrihús: …(hjáleiga frá Sæbóli) Á túnið fýkur sandur og spillir því. Engjunum
spillir og sandur og skriður. (Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns,
Mýraþingsókn 1710).
– Álfadalur: …Úthagarnir heima á jörðunni eru mjög fordjarfaðir af skriðum, og
fyrir því brúkast selförin jafnlega. (Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns,
Mýraþingsókn 1710).
– Álfadalur: ...Þá eru skammt frá Réttarsteinunum tveir mjög stórir steinar, er komu
úr fjallinu 1910. Annar þeirra er mun stærri og stendur eins og á gæti, líkt og staup.
Hann er 2–4 mannhæðir og ókleifar með öllu. (Jóhannes Davíðsson, Landdísasteinn á
Álfadal, Ársrit Sögufélags Ísfirðinga, 1975–76).
– Háls: …Engjarnar sem jörðin á heimum sig eru stórlega fordjarfaðar af skriðum.
(Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns, Mýraþingsókn 1710).
– Hólakot: …Heitir eitt örnefni í úthögum fram á Hálsdal, þar sjást tóftarústir litlar
og eru munnmæli, að þar hafi að fornu hjáleiga verið frá Hálsi, en enginn kann þar um
neitt víst framar að segja. Ekki má hér aftur byggja, því heyskapur er enginn og
48