Forn skriðuföll á Vestfjörðum

hafði af steinkasti eða misst flug og rotast í fallinu. Þegar fuglinn náðist, var hann
oftast skemmdur af grjótkasti.
...Þegar festinni er bent til beggja hliða, má við því búast að hún bendist um steina í
berginu, en þeir eru margir lausir og þurfa lítillar viðkomu til þess að hrynja.
Fyglingurinn gefur því nákvæmar gætur, um leið og hann stekkur til, hvort nokkur
steinn losni undan festinni. Sjái hann stein losna, stekkur hann eldsnöggt til hliðar, svo
að hann fari fram hjá. Stundum sér hann ekki, þó að steinn losni. Hann heyrir þyt í
lofti og lætur fallast inn að berginu, án þess að hyggja að hvaðan steinninn komi. Það
getur kostað hann lífið að athuga um það. Þetta er ósjálfráð vörn vanins fyglings,
þegar enginn tími gefst til athugunar (Þórleifur Bjarnason, Hornstrendingabók,
1943).
– Hælavíkurbjarg: …Hælavíkurbjarg er nálægt mílu á lengd, hátt og þverhnípt og
næstum engin fjara undir því. …fullt eins hættulegt og Hornbjarg sjálft, sakir þess
hversu laust það er og grjótflug mikið, einkum í vætutíð (Ólafur Olavius, Ferðabók
1775–1777).
– Hælavíkurbjarg: …Víða eru sig á því (bjarginu), en grjótið er mjög laust í því,
einkum á brúninni, og er því hætta að síga, nema vandlega sé hreinsað (Sýslu og
sóknarlýsingar Bókmenntafélagsins – Staðarsókn, 1848).
– Hælavíkurbjarg: …verður þetta oft svo mörgum hundruðum skiptir í hvert sinn,
því í votviðrum losnar aur og grjót í björgunum og lemur fuglinn, bæði þann, sem í
björgunum situr, og hinn, sem einlægt á víxl er á flugi hátt og lágt við bjargið, svo að
sá fuglinn, sem ekki deyr þegar af skriðunum eða grjótkastinu missir þó flugið og
deyr af fallinu eða lamast (Sýslu og sóknarlýsingar Bókmenntafélagsins – Staðarsókn,
1848).
– Hælavíkurbjarg: ...Það var eitt sumar á túnslætti eftir 1870 (réttara um 1880).
...Undir miðju Hælavíkurbjargi gengur sker í sjó fram, og tekur bjargið þar austan
meiri stefnu til suðausturs. Vestan skersins er djúpur vogur, allbreiður, og fellur þar
sjór í berg, svo djúpur, að óvætt er þar yfir um. ...Strax og báturinn rann upp að
skerinu, stukku þeir bræður upp, því að svo hafði ráðist, að þeir gengu bjargið, en þau
feðgin, Ísleifur og Hjálmfríður, gættu bátsins. Er þeir bræður voru komnir upp á
skerið, reru feðginin bátnum frá, en ekki voru þau komin meira en nokkur áratog út á
voginn, er yfir skall grjóthríð allþétt. Bræðurnir komust óskemmdir út úr hríð þessari
upp undir bergið, þar sem öruggt skjól var fyrir ofanfallinu. Grjóthríðin skall mest á
skerinu og umhverfis bátinn, og var sem hann væri mitt í þéttustu drífunni. Þegar þau
feðgin urðu ofanfallsins vör, vildu þau herða róðurinn og komast sem fyrst út úr
hríðinni, en jafnskjótt féll steinn allstór niður með vanga Hjálmfríðar í hálsrúma og
gegnum bátinn, svo að þegar féll inn kolblár sjór (allir komust þó lífs af) (Þórleifur
Bjarnason, Hornstrendingabók, 1943).
– Hælavíkurbjarg: …Niður af Festarskörðum er stór urð í sjó úti, úr klettabjörgum
og stórgrýti, og kallast hún Heljarurð. Sú sögn er um hana, að eitt sinn, er menn voru í
Festarskörðum, sá brúnafólk og svo fyglingar, að enskar duggur lágu þar út af
bjarginu. Þegar verið var að draga upp seinustu fyglingana, sást að Englendingar settu
út báta sína. Hélt síðan allt bjargfólkið niður í Hælavík, eins og vant var. Þegar það er
að því komið að taka á sig náðir, heyrast ógurlegar drunur og brestir í bjarginu, eins
og það sé allt að hrynja, svo að bærinn skelfur við. …(skv. sögunni á Hallur á Horni
75