Forn skriðuföll á Vestfjörðum

að hafa komið þessu hruni af stað með göldrum og grafið undir því 18 Englendinga
sem voru að ræna fugli í bjarginu) (Árbók FÍ, 1949).
– Rekavík bak Höfn: …Engið spilltist af skriðum úr brattlendi. (Jarðabók Árna
Magnússonar og Páls Vídalíns, Aðalvíkursveit 1710).
– Hornbjarg: …þar sem sjálft Hornbjarg er 1½ míla á lengd. Því síður geta þeir
samtímis hagnýtt sér allan þann fugl, sem liggur í fjörunni undir bjarginu og rotast
hefur af ofanfallinu eða grjóti því, sem hrynur úr bjarginu. Grjóthrun þetta er svo
mikið, að menn verða að gæta sín við því, jafnvel þótt þeir séu í bát við ströndina
(Ólafur Olavius, Ferðabók 1775–1777).
– Hornbjarg: …verður þetta oft svo mörgum hundruðum skiptir í hvert sinn, því í
votviðrum losnar aur og grjót í björgunum og lemur fuglinn, bæði þann, sem í
björgunum situr, og hinn, sem einlægt á víxl er á flugi hátt og lágt við bjargið, svo að
sá fuglinn, sem ekki deyr þegar af skriðunum eða grjótkastinu missir þó flugið og
deyr af fallinu eða lamast (Sýslu og sóknarlýsingar Bókmenntafélagsins – Staðarsókn,
1848).
– Hornbjarg: ...Það mun hafa verið á árunum kringum 1820 að fjórir bræður frá
Atlastöðum í Fljóti, Þórður, Ólafur, Kári og Kjartan, voru eitt vor norður við Horn og
hafa eflaust dvalið þar við eggjatöku og fuglveiðar. Bræður þessir voru allir milli
tvítugs og þrítugs, synir Jóns Þorkelssonar, bónda á Atlastöðum. ...Þegar þeir bræður
höfðu róið bátnum fram, urðu þeir þess varir, að fuglamergð mikil þyrptist fram úr
bjarginu beint upp yfir þeim og varð þeim því litið upp í bjargið. Sáu þeir þá, að
bergnef eitt mikið nær miðju bjargi sprakk fram beint yfir höfði þeirra bræðranna, sem
í landi voru. Brátt skall grjóthríð í fjöru, en stærstu björgin féllu í sjó fram, ekki langt
ofan báts þeirra, en skriðunni fylgdi reykur mikill, svo að bræður þeirra hurfu þeim
sjónum, meðan eldglæringar og reykjarmökkur huldi fjöruna. Brátt dró úr þéttu
grjótregni skriðunnar, og seinast féllu einstaka steinar á stangli. Þegar kyrrð var komin
á, sáu þeir Þórður og Kári, að á alllöngu svæði var fjaran hulin skriðu, sem náði í sjó
fram og hafði hlaðist upp með berginu um nokkra faðma. ...Eftir nokkra leit um
skriðuna fundu þeir Ólaf í útjaðri hennar. Lá hann þar limlestur og meðvitundarlaus,
en þó með lífsmarki. ...Gröf Kjartans varð undir skriðunni, og eftir því sem Ólafur
sagði frá, hvar þeir hefðu verið, þegar skriðan féll, hefur Kjartan lent í henni, þar sem
hún var mest, og reyndi enginn til þess að velta þeim björgum í burtu sem huldu hann
(Þórleifur Bjarnason, Hornstrendingabók, 1943).
– Hornbjarg: ...en 7 júlí 1846 fórst Elías Einarsson af steinkasti í bjarginu. ...Engar
sagnir eru til um, hvernig slys þetta hefur orðið. ...Tími sá, er Elías fórst á, bendir til
þess, að annað hvort hafi hann farist í fuglsigum eða undir bjarginu (Þórleifur
Bjarnason, Hornstrendingabók, 1943).
– Hornbjarg: ...Á tímabilinu frá 1880 og fram yfir aldamót var mikið kapp lagt á að
ná fugli vegna fiðurverslunarinnar. ...Gættu menn oft lítillar forsjár við bjargferðir
sínar og fóru oft, þegar sjá mátti, að nær mundi ófært vegna ofanfalls, en þá var mest
fengsvon. ...Á þessum árum fórust fjórir menn undir Hornbjargi við að ganga
bjargið. Þeir voru: Jón Þorkelsson, bóndi á Seli í Bolungarvík á Hornströndum, Elías
Guðmundsson, vinnumaður í Látravík, Plató Jakobsson úr Barðsvík og Guðmundur
Einarsson frá Horni.
76