Forn skriðuföll á Vestfjörðum

Steinninn flaug rétt hjá mér og ég fann þyt af honum, en hann snerti mig ekki”. Þegar
moldrykið var horfið, var ófögur sjón að líta yfir Stórurð. Þar var mikið af aur um allt,
og innanum svartfugl, sem drepist hafði. Við höfðum verið í miðju hruninu. Það fór í
kringum okkur og fram í sjó. En það furðulega hafði skeð að hvorugan okkar sakaði
ekki það minnsta. Pabbi og þeir, sem með honum voru uppi í Bjarginu sáu, þegar
hrunið kom og þeim datt ekki annað í hug en við værum liðið lík í urðinni. …En
þessum ósköpum var ekki ennþá lokið. Um nóttina klukkan fögur kom annað hrun
miklu stærra, úr sama stað og það fyrra. Svo miklar voru hamfarirnar, að bjargið
virtist vera að titra við, og var sem allt léki á reiðiskjálfi þarna í grenndinni. …Eftir
þessi ósköp var urðin hvítflekkótt af fugli, sem drepist hafði. Um morguninn komu
þeir sem uppi í Bjarginu höfðu verið í Stórurð, en erfiðlega gekk að komast niður, því
svo mikill aur hafði runnið á leið þeirra frá hruninu, að það var eins og yfir svaðhlaup
að fara. (Magnús Gestsson, Látrabjarg, 1971).
– Látrabjarg: …Fyrir innan Sléttanef er Hrunið. Niður á Hruninu er stallur
Hrunhella, sem kölluð var. En hún er nú mikið eyðilögð, því þarna hrundi úr Bjarginu,
svo að það sést lítið fyrir henni eins og er. (Magnús Gestsson, Látrabjarg, 1971).
– Látrabjarg: (Bjarni Jónsson var bóndi á Hvallátrum, um miðja 18 öld) …Bjarni
kom ofan í urð og fékk þegar bana. Það sagt að litlu síðar félli skriða ofan á lík Bjarna
í urðinni. Heitir þar síðar Bjarnabæli. Síðar hugðust menn sækja lík Bjarna á skipi og
færa til kirkju. En jafnskjótt og mennirnir leituðu líksins í urðinni, var að þeim grjót
kastað í æsingi mestu, svo frá urðu þeir að hverfa, og þótti þeim fótur sinn fegurstur,
að komast til baka meiðslalitlir við svo búið. Sagt er að oft væri þess freistast að sækja
líkið, en alltaf fór á sömu leið. (Magnús Gestsson, Látrabjarg, 1971).
– Látrabjarg: …Árið 1887 voru Rauðsendingar að fuglaveiðum í Bæjarbjargi.Var
Magnús Sveinsson ungur maður, sonur Sveins Magnússonar bónda á Lambavatni, við
snörun niðri í Hvanngjá. Hafði hann nýleyst af sér vaðinn, er stallurinn hrundi, sem
hann stóð á. Hrapaði hann í sjó niður. Var hans leitað mikið en fannst ekki. (Magnús
Gestsson, Látrabjarg, 1971).
– Látrabjarg: …og um aldamótin 1200 er svo komið, að illvættur einn hefur tekið
sér bólstað í Látrabjargi, og fellir grjót á þá, sem í Bjargið síga og sker á vaði þeirra,
svo að mannskaðar verða. (Magnús Gestsson, Látrabjarg, 1971).
– Látrabjarg: ...Árið 1918 var verið að síga úr aðsetu í Djúpadalslækjum. Steinn
losnaði undan vaðnum í drætti og féll á sigarann Albert Engilbertsson frá Hænuvík,
og varð það hans bani (Ársrit Útivistar, 1990).
Látravík, Breiðavík, Kollsvík
– Látravík, Breiðavík, Kollsvík (alm.): …(breytingar á landslagi): ekki vita menn
aðra umbreyting á landslagi, frá landnámstíð, en skóganna aftöku, stórskriður, sem
hafa aftekið bæi og sandfok (Sýslu og sóknarlýsingar Bókmenntafélagsins –
Sauðlauksdals–, Breiðavíkur–, og Saurbæjarsókn, 1852).
– Kollsvík: ...Skriðuhætt mjög, og grjótfall sífellt á vetur. (Jarðabók Árna
Magnússonar og Páls Vídalíns, Rauðasandshreppur 1703).
20