Combo Công phá Lý thuyết môn Sinh Học 3 khối 10, 11, 12 năm 2019

- Tần số hoán vị gen tỉ lệ thuận với khoảng cách của gen và không vượt quá 50%.
- Bản đồ di truyền là sơ đồ sắp xếp vị trí tương đối của các gen trong
nhóm liên kết.
- Khi lập bản đồ di truyền, cần phải xác định số nhóm gen liên kết, trình
tự và khoảng cách của các gen trong nhóm gen liên kết trên nhiễm sắc thể.
- Khoảng cách giữa các gen trên NST được tính bằng đơn vị cM
(centiMoocgan).
- Dựa vào việc xác định tần số hoán vị gen, người ta xác lập trình tự và
khoảng cách của các gen trên nhiễm sắc thể: 1% HVG = 1cM.
- Để xác định các cặp tính trạng di truyền phân li độc lập, liên kết hoàn
toàn hay hoán vị gen chúng ta so sánh tỉ lệ phân li kiểu hình ở đời con với
tích tỉ lệ kiểu hình của từng cặp tính trạng. Trong hường hợp các cặp tính
trạng di truyền phân li độc lập thì tỉ lệ phân li kiểu hình của đòi con bằng
tích tỉ lệ từng cặp tính trạng. Liên kết gen hoàn toàn làm hạn chế biến dị tổ
hợp) cho nên tỉ lệ kiểu hình ở đời con sẽ bé hơn trường hợp phân li độc
lập. Còn hoán vị gen thì lớn hơn trường hợp phân li độc lập.
- Khi bố mẹ đều dị hợp 2 cặp gen thì:
- Tỉ lệ kiểu hình lặn: aabb = ab x ab
Tỉ lệ kiểu hình A-bb = aaB- = 0,25 -aabb
Tỉ lệ kiểu hình A-B- = aabb + 0,5.
- Tìm tần số hoán vị gen nên dựa vào kiểu gen đồng hợp lặn aabb.
- Nếu phép lai có nhiều nhóm gen liên kết thì phải phân tích và loại bỏ
những nhóm liên kết không có hoán vị gen, chỉ tập ữung vào nhóm liên
kết có hoán vị gen.
- Nếu bài toán cho các loại giao tử thì phải xác định đâu là giao tử liên kết, đâu là giao tử hoán vị theo
nguyên tắc: giao tử hoán vị < 0,25.
IV. QUY LUẬT DI TRUYỀN LIÊN KẾT GIỚI TÍNH
1. Nhiễm sắc thể giới tính
NST giới tính là loại NST có chứa gen quy định giới tính và các gen khác.
- Mỗi NST giói tính có 2 đoạn:
+ Đoạn không tương đồng chứa các gen đặc trưng cho từng NST.
+ Đoạn tương đồng chứa các lôcút gen giống nhau.
+ Kiểu XX, XY:
- Con cái XX, con đực XY: động vật có vú, ruồi giấm, người.
- Con cái XY, con đực XX: chim, bướm, cá, ếch nhái.
+ Kiểu XX, XO:
- Con cái XX, con đực XO: châu chấu, rệp, bọ xít.
- Con cái XO, con đực XX: bọ nhậy.
2. Đặc điểm di truyền liên kết trên NST X
- Kết quả phép lai thuận, nghịch là khác nhau.
- Có sự phân li không đồng đều ở 2 giới.
- Gen quy định tính trạng chỉ có trên NST X mà không có trên Y nên cá thể đực chỉ cần có 1 alen lặn
nằm trên X là đã biểu hiện thành kiểu hình.
- Gen trên NST X di truyền theo quy luật di truyền chéo:
+ Gen trên X của bố truyền cho con gái, con trai nhận gen trên X từ mẹ.
+ Tính trạng được biểu hiện không đều ở cả 2 giới.
Cơ sở tế bào học: Cơ sở tế bào học của các phép lai chính là sự phân li của cặp NST giới tính trong giảm
phân và sự tổ hợp trong thụ tinh dẫn đến sự phân li và tổ hợp của cặp gen.
3. Đặc điểm di truyền liên kết giới tính trên NST Y
- NST X có những gen mà trên Y không có hoặc trên Y có những gen mà trên X không có.
- Gen ở đoạn không tương đồng trên NST Y thì tính trạng do gen này quy định chỉ được biểu hiện ở 1 giới.
- Gen nằm trên NST Y di truyền thẳng.
Ví dụ: Người bố có tật có túm lông ở vành tai sẽ truyền đặc điểm này cho tất cả các con trai mà con gái
Trang 5