f473] U S T A W O D A W S T W A S Y N O D A L N E G O . I49porum iniquitate, in qua infelici hoc saeculo nostro constituti sumus, multumomnino divinae benignitati debemus, quae talem summum pontificem catholicaededit ecclesiae, qui summa cum sollicitudine piam vereque paternamcuram de ea recte instituenda gerit, sanctis institutis ac legibus illam reformanset ab haeresibus repurgans, id quod Sanctitas Vestra in perficiendoTridentino concilio, universo orbi christiano abunde satis declaravit, sed etnobis peculiariter regni huius antistitibus non vulgaria benignitatis suae documentaper legatos ac nuntios suos, viros graves ac prudentes, ostenderedignatur, quos huc mittit, ut nostris inserviant commodis et in angustiisnostris, in quibus iam pridem hic versamur, nos recreent consiliisque exoraculis sedis Apostolicae profectis adiuvent.Fatemur sane nichil a vestra Sanctitate paterni erga nos officii praetermitti,atque hoc nomine magnas et immortales illi gratias agimus, verumtamenoptaremus, ut concilii Tridentini decreta, praesertim de clericis exauthorandiset ad unicum beneficium curatum ac ad residentiam in eo personalemredigendis, in meliora incidissent tempora, quae s i, ut tenemur, ad debitamhoc tempore exequutionem deducere conati fuerimus, metuimus, ne et regnumhoc et totam ecclesiam nostram magnis difficultatibus involvamus. Namquae nobis hinc immineant incommoda et pericula, Sanctitati Vestrae paucisdeclarandum esse censuimus. In primis animos nobilium omnium catholicorumvalde offensos redderemus, qui filios, fratresque suos exauthorari autspoliari beneficiis ab ipsis eis collatis aegerrime ferrent, immo ne id quidemferrent in beneficiis collationis suae; quod si severius urgere voluerimus,certi procul dubio hostes nobis sunt futuri. Contra vero, haereticis, quorumiam magnus hic crevit*numerus, nihil gratius facere poterimus, non quodillis gratum id sit futurum, ut reformetur ecclesia, quam, quantum in eis est,perditam esse malunt, sed ut per hanc occasionem tam ex clericis quamex saecularibus nobilibus plures ad se pertrahant, pollicentes illis et opeset immunitates multo ampliores, quam sint apud nos, persuadentesque, utillis mos est, hoc tandem iugum et servitutem ut excutiant. Et veremur, neplures sint, qui facile hoc sibi persuaderi permittant, sed et id haereticis lucro,ac in rem ipsorum compendio cessurum est, quod parochiae illae, quae exipsorum dependent collatione et adhuc per catholicos retinentur sacerdotesex nobilium familia procreatos, si a modernis dimittantur possessoribus, haereticiin eorum loca statim ministros suos haereticos sufficient, catholicosquedestitui libenter videbunt, quos utique propter generis nobilitatem reverericoguntur. Et revera multum roboris ac ornamenti ecclesiae decesserit, siprzygotowały na wszelki przypadek pismo do Stolicy apostolskiej w sprawie pluralitatis beneficiorum,i gdy synod ani w r. 15 6 3 , ani w początkach roku następnego do skutku nie przyszedł,dokonały, źe pismo owe d. 1 3 kwietnia 15 6 4 ze sejmu warszawskiego do Rzymu przeslanem zostało(Theiner Monumenta I I p. 708). Tekst, który podajemy, prawie całkiem jest identycznymz tekstem Theinera.20
i5o M A T E R Y JA Ł Y D O H IS T O R Y I [4 74]nobilium animi ab ea, eiusque sacro ordine fuerint abalienati. Non dubitetSanctitas Vestra haereticis nihil magis studio esse, quam ut status noster adextremam redigatur paupertatem, hoc est, ut nobis omnia eripiantur, utquesic nos rebus et fortunis spoliatos facilius opprimant, et catholicos sacerdotesa studio et officio suo retrahant, viamque licentiae suae hac rationecommuniant. Agnoscimus equidem et, ut filios obedientes par est, profitemur,multa esse, aut potius omnia in illo sacro coetu laudabiliter et optime instituta,sed non omnia his perditis temporibus nostris expedire.Nam haud scimus, an aliquando tale fuerit tempus, quo fortasse minusexpedierit clericos spoliari beneficiis, quorum fructus partim bellis ac militumrapinis, partim etiam haereticorum in nos et nostrum ordinem furentibus odiisita sunt apud nos attenuati et imminuti, ut vix aegreque vitam sustentarepossint, etiamsi aliquot sacerdotia possideant etiam talia, quorum unum anteahonesto victui sacerdotis satis erat. Sed haec omnia Rmo dno Iohanni Francisco,episcopo Zacinthino Sanctitatis Vestrae dignissimo legato, putamus esseperspecta et explorata, qui etiam si non diu in hoc regno, et in comitiisregni huius fuerit, tamen multas provincias regni nostri iam obivit, et multorumanimos tam catholicorum quam haereticorum iam bene novit, ut speremusSanctitatem Vestram ab illo vel per litteras factam iam esse, velcoram de his omnibus fore certiorem. Nos vero, qua maiore possumus animisubmissione, Sanctitati Vestrae supplicamus, ut clericorum nostrorum benignamin hoc rationem habere dignetur, cuius paternae clementiae nos etnostra omnia suppliciter commendamus, eandemque diutissime felicem valereprecamur.XXI.Instrukcyja dla posłów kapituły Krakowskiej na synod prowincyjonalnyzwołany na dzień 17 Grudnia 1564 r.Instructio agendorum in sinodo Petrcoviensi a capituloCrac. data legatis: Martino Cromero, Dambrowski.Inprimis in salutando nomine venerabilis capituli Crac. Rmo dno archiepiscopo,dni nuntii expostulabunt cum sua Dnatione Rma, quod praetermorem et consuetudinem veterem alieno tempore, hiberno videlicet, sinodumindixerit.Deinde quod Dnatio sua Rma litteras indictae sinodi denuntiativas adcapitulum nostrum, cum adscriptis articulis, de quibus consultandum esset,non dederit. Praedecessores autem Dnationis suae Rmae, tales litteras daresemper, quoties indicebant sinodos, non praetermittebant.Itaque roganda est Dnatio eius Rma, ut in posterum, quoties indiceresinodos dignabitur, capitulum nostrum talibus litteris avisare non praetermittat,