Untitled

U S T A W O D A W S T W A S Y N O D A L N E G O . 227dobna. Wzięte one zostały z t. z. «Declarationes seu determinationes certisinodi«, które w wydaniu Norymbergskiem ogłoszone zostały bezpośredniopo statutach z r. 15:1, a które znajdzie czytelnik na str. 332 naszej edycyi.Z uchwał synodu Łęczyckiego z r. 1512 ani jedna nie dostała się dozbioru Łaskiego.Tak więc synod z r. 1510 i 15 11 jest pierwszym synodem P i o t r ­kowskim zbioru Łaskiego, synod Łęczycki natomiast z r. 1512 całkiemuwzględnionym nie został.Biorąc na uwagę poruszone dotychczas okoliczności s y n o d e m c z w a r ­ty m Piotrkowskim w zbiorze Łaskiego nie może być ani synod z r. 1517ani z r. 1521, ale dopiero z r. 1525.Zobaczmy, czy to istotnie jest możliwem, ale wprzódy zwróćmy sięjeszcze na chwilę do synodów Łęczyckich,Z tych nie tylko pierwszy z r. 1512 ale i drugi z r. 1514 przezredaktorów zbioru Łaskiego został opuszczonym. Synod Łęczycki oznaczonyw zbiorze Łaskiego jako pierwszy może być tylko synodem z r.1522, albowiem przy dwóch uchwałach tego synodu (fol. DD.II0 i DD.I1I0)przytoczone są bulle z r. 1515; ze wstępu zaś, który poprzedza w zbiorzeŁaskiego t. z. »statuta nova« wynika, że synod Łęczycki z r. 1523 (d r u g iŁaskiego) najbardziej się przyczynił do posunięcia naprzód myśli skodyfikowaniapraw prowincyi Gnieźnieńskiej. Powstanie jednak kompilacyi, ogłoszonejw r. 1527, ale jak wynika ze wstępu (eadem sic digesta ac sub ceftiset consuetis titulis in unum volumen redacta nobis retulerunt approbanda),przynajmniej częściowo gotowej już w r. 1523, z tego powodu jest niejasne,iż akta kapituły Gnieźnieńskiej z lat 1522— 1524 zaginęły, a te jedynie dostarczyłybyklucza do wytłómaczenia wszystkich wątpliwości.Polegając na wstępie, opatrzonym datą r. 1523, myślano, że data tajest zarazem terminem najdalszym dla synodów uwzględnionych w zbiorzez r. 1527. Zapomniano jednak wziąść w rachubę okoliczności dość ważnej,że zbiór przedstawiony i approbowany w r. 1523 posiadamy dopiero w edycyiz r. 1527. Ażeby wydrukować dziełko tak niewielkie jak zbiór Łaskiego4 lat potrzeba nie było; można więc z wszelkiem prawdopodobieństwemprzypuszczać, że z drukiem wstrzymano się dla tego, bo materyjał nie uważanoza dostateczny i że dopiero po synodzie Piotrkowskim (czwartym)z r. 1525, który dostarczył wielu nowych uchwal, postanowił arcybiskupuzupełniony zbiór z roku 1523 wydać na widok publiczny. W ten sposóbnajłatwiej dałoby się się usunąć wątpliwości, z któremi daremnie walczylidotychczasowi badacze. Czy jednak hipoteza nasza, upatrująca w synodziez r. 1525 ów czwarty synod Piotrkowski zbioru Łaskiego, jest istotniesłuszną, dokładniej wykazać, jakeśmy to uczynili, przy braku materyjałównie możemy. Przypominamy tylko, że w dziełach bibliograficznych pokutujedotąd niestwierdzona zresztą wiadomość o zbiorze statutów Łaskiego z roku1525 (Sanctiones ecclesiastice tam ex pontificum decretis quam ex constitucionibussynodorum provincie imprimis autem statuta in diversis provincialibussynodis a se sancita. Cracovie typis Math. Scharffenberger 1525).Jeżeli ta edycyja nie jest mytem, to jej istnienie popierałoby również naszepojmowanie rzeczy. Zbiór ogłoszony w roku 1525 zawierałby fragmentaz uchwał synodu Piotrkowskiego pierwszego, oraz dwóch Łęczyckich z r.1522 i 1523. Uzupełniony uchwałami synodu z r. 1525 (czwartego Piotrkowskiego)zamieniłby się na kompilacyję znaną nam z wydań z r. 1527