[49 7 J U S T A W O D A W S T W A S Y N O D A L N E G O .1732. Cum autem nihil quod vel ad doctrinae utilitatem, vel ad vitaemorumque reformationem ipsiusque religionis catholicae propagationem pertineat,sacra sinodus salutarius, utilius et ad remedia praesentium malorumaccomodatius, magisque necessarium canonibus atque decretis sacrosancticoncilii Tridentini esse iam pridem intelligeret eaque recipere et in execuessevenerandas. Firmissime affero imagines Christi ac Deiparae semper Virginis necnon aliorumsanctorum habendas et retinendas esse atque eis debitum honorem ac reverentiam impertiendam.Indulgentiarum etiam potestatem a Christo in ecclesia relictam fuisse, illarumque usum Christianopopulo maxime salutarem esse affirmo. Sanctam Catholicam et Apostolicam Romanam ecclesiamomnium ecclesiarum matrem et magistram agnosco, Romanoque pontifici beati Petri apostolorumprincipis successori ac Iesu Christi vicario veram obedientiam spondeo ac iuro. Cetera item omniaa sacris canonibus et oecumenicis conciliis ac praecipue a Sacrosancta Tridentina sinodo tradita,definita et declarata indubitanter recipio atque profiteor. Simulque contraria omnia, atque haeresesquascunque ab ecclesia damnatas et reiectas et anthematisatas, ego pariter damno, reiicioet anathematiso. Hanc veram catholicam fidem, extra quam nemo salvus esse potest, quam inpraesenti sponte profiteor et veraciter teneo, eandem integram et inviolatam, usque ad extremumvitae spiritum constantissime, Deo adiuvante, retinere et confiteri, atque a meis subditis vel illis,quorum cura ad me in munere meo spectabit, teneri, doceri et praedicari, quantum in me erit,curaturum ego idem N . spondeo, voveo, ac iuro. Sic me Deus adiuvet et haec sancta Dei Evan -gelia. E t quia huic professioni fidei, quam modo omnes fecerunt, nihil magis adversatur, quamfoedus illud tempore interregni ante electionem Serenissimi regis Henrici in convocatione Varsoviensiconceptum. Propterea ad exonerandas conscientias et puritatem fidei christianae conservandam, aperte sacra sinodus profitetur, foedus illud reclamantibus ordine ecclesiastico et catholiciset contra piam ipsius regis voluntatem, ut postea publice et privatim saepe declaravit, factum,quo permissa est in hoc regno licentia credendi, quid quisque velit, sine cuiusque officii coertione,esse illicitum, cum morte et inferno, ut dicit Isaias, percussum, contra divinas leges, contra canonessacros, contra communes leges sanctissime institutas, contra anterius totius regni foedus,et regni regumque Poloniae sanctissimas et piissimas constitutiones (quae dum observatae fuerunt,fides sincera et inviolata permansit, at earum observantia remissa haereses pullularunt) contrarationem ipsius iuramenti et in confusionem ecclesiae christianae, in pessimum et perniciosumexemplum, in perniciem ecclesiae et fidelium, in finem fovendorum atque augendorum dissidiorum,blasphemiarumque et ad scindendam pacem et unitatem verae fidei catholicae et inconsutilis tunicae,hoc est, ecclesiae Iesu Christi, quae una sola est, quam nisi quis inviolabiliter servaverit,salvus esse non poterit, contra ipsam postremo rationem, cum nec ipsa rerum natura ferat, duasde eadem re contrarias doctrinas veras esse. N e tali permissione iurata et usurpatione veritasfidei catholicae quoquomodo in dubium vocari videatur, et eorum doctrinae, inter se alioqui pugnantes,quam nostra, sibi perpetuo constans, veriores existimentur: his et aliis causis, uti antea,nunquam ordo ecclesiasticus et catholici consenserunt, quinimo omni loco et tempore tam inGallia quam postea in coronatione regis Henrici, itemque post Serenissimi regis moderni foeliciterregnantis electionem et in Andreioviensi conventu et in coronatione repetendo et commemorandocontradicebant et sollenniler protestabantur, ita et nunc eadem sancta sinodus, approbandoomnes eiusmodi superiores protestationes decernit et statuit, huiusmodi foedus et pactumesse contra Deum pacique et unitati fidei christianae contrarium et perniciosum . de quo coramDeo et angelis eius solenniter protestatur, contradicit et anathematisat. Si quis autem cuiuscunquetandem status aut conditionis praedictum foedus approbare, tueri, defendere, aut illi consentirevelit, hic autoritate huius sancti sinodi ab officio et beneficio suspensus et privatus esse decernitur,anathemaque declaratur ac pronunciatur. Eadem quoque sancta sinodus, quibus potestenixis precibus, petit et efflagitat a Serenissimo rege, ut Maiestas sua, quemadmodum in foelici23
174M A T E R Y JA Ł Y DO H IS T O R Y Itionem deducere cuperet, neque tamen propter superiorum temporum iniquitatemcontinuasque x) provinciae istius perturbationes usque adhuc id facerepotuisset, nunc tandem aliquanto 2) tranquillius atque oportunius tempus nacta,eosdem canones atque [decreta] sine ulla exceptione sancte et reverenterrecepit et recipit, ac ut primo quoque tempore per e o s, ad quos id exeorum praescripto pertinet, in tota hac provincia debitae executioni demandentur,praecepit et decernit sub poenis in eisdem contentis.S. Quoniam vero in eodem sacrosancto concilio reperiuntur nonnulla,quae huic provinciae partim propter ipsius conditionem a ceteris provinciislonge diversam , partim propter temporum et rerum ecclesiasticarum statumdifficiliorem et iniquiorem sine ecclesiae incommodo et periculo accomodariet in executionem deduci non possunt, exhibita sunt nomine totius cleri istiusprovinciae Rm o dno sanctae sedis Apostolicae nuntio certa capita ex decretis3) eiusdem concilii desumpta, quae moderatione ac relaxatione aliquaindigeant, supplicatumque est praefati cleri nomine Rmis etiam dnis archiepiscopoet episcopis, qui huic sinodo interfuerunt, petitione sua ipsum clerumadiuvantibus, quo Rmus dnus nuntius super ea moderatione apud Sanctissimumdnum nostrum authoritatem suam interponeret, deque statu provinciae istiussuae Sanctitati fidem pleniorem faceret, quod sua Rm a Dominatio libenterse facturam recepit. Quod si quid etiam deinceps in exequendis ipsius conciliidecretis difficultatis, obscuritatis maiorisve incommodi aut detrimentiecclesiae imminere animadversum fuerit,, sacra sinodus confisa4) de benignitateatque indulgentia matris suae Sanctissimae sedis Apostolicae certissimumsibi in omnibus suis necessitatibus atque difficultatibus in ea collocat acpollicetur refugium.4 . Eadem sacra sinodus statuta et constitutiones provinciales tam antiquasquam novas atque novissimas, quae sint consentaneae et nullo modorepugnent sacrosancti concilii Tridentini decretis, in pristino suo robore conservatad easque in unum volumen per Rdos olim Stanislaum Dąbrowskiet Franciscum Crasinski, iuris utriusque doctores tunc canonicos Gneznenses,ex commissione sinodi provincialis Petricoviensis iam redactas diligentiusetiam inspiciendas et recognoscendas deputavit Rdos dnos Stanislaum K rasińskiarchidiaconum et Martinum Izbienski de Russiecz scholasticum Crac.iuris utriusque doctores, quae sic revisa a futura sinodo provinciali approbaridebent.coronatione sancte promisit, ita ipsa praestet, ac praesertim pro officio pii et iusti ac prudentisprincipis provideat, ne quid ex ea consideratione detrimenti Respublica regni Poloniae et religiocatholica capiat, sed eam omnino aboleri curet, quandoquidem damna istius confoederationis, iammanifesta appareant. Nam et Iudaismi et Machometismi et Atheismi impietas iam regno huicimpendere videtur.1j Ed. continuatasque. ■— 2J Cod. aliquando. — 3) Cod. et decretas. — 1) Cod. confessa.