[495] U S T A W O D A W S T W A ' S Y N O D A L N E G O .eśt in hoe regno licentia credendi, quid quisque velit, sine ulla cuiusqueofficii coertione, esse illicitum, cum morte et inferno, ut dicit Isaias, percussumcontra divinas leges, contra canones sacros, contra communes leges sanctissimeinstitutas, contra anterius totius regni foedus et regni regumque Poloniaesanctissimas et piissimas constitutiones, (quae dum observatae fuerunt,fides sincera et inviolata permansit, at earum observantia remissaJ) haeresespuluiarunt) contra rationem ipsius iuramenti in confusionem ecclesiae Christianaein .pessimum et: perniciosum exemplum, in perniciem ecclesiae etfidelium, in finem fovendorum atque agendorum dissidiorum et ad scindendampacem et unitatem verae fidei catholicae et inconsutilis tunicae, hoc estecclesiae Iesu Christi, quae una sola est, quam nisi quis inviolabiliter, servaverit,salvus esse non poterit. Contra ipsam postremo rationem, cum necipsa rerum natura ferat duas de eadem re contrarias doctrinas veras esse,ne tali permissione iurata et usurpatione veritas fidei catholicae quoquomodoin dubium vocari videatur et eorum doctrinae, inter se alioqui pugnantes,quam nostra, sibi in perpetuo constans, veriores existimentur, his et aliiscausis, uti antea, nunquam ordo ecclesiasticus et catholici consenserunt, quinimo omni loco et tempore tam in Gallia, quam postea in coronatione regisHenrici, itemque post Serenissimi regis moderni feliciter regnantis electionemet in Andreioviensi conventu repetendo et commemorando contradicebantet solenniter protestabantur, itaque et nunc eadem sancta sinodus approbandoomnes eiusmodi superiores protestationes- decernit et statuit huiusmodifoedus et pactum esse contra Deum pacique et unitati fidei christianaeesse contrarium et perniciosum, de quo coram D e o 2) et angelis solenniterprotestatur, contradicit et anathematisat. Si quis autem clericorum cuiuscunquetandem status et conditionis praedictum foedus approbare, tueri, defendere,aut illi consentire velit, hic authoritate huius sanctae sinodi ab officio etbeneficio suspensus et privatus esse decernitur, anathemaque declaratur acpronuntiatur. Et ad testificandam unitatem et constantiam sacrosanctae ecclesiaecatholicae, quae a Iesu Christo Domino Deo et salvatofe nostro superBeatum Petrum apostolorum principem ab initio aedificata et ad finem usquesaeculi perpetua summorum pontificum Romanorum successione duraturaest, omnes et singuli, qui ad sinodum convenerunt* fidem suam, quae nnaeademque est omnium vere in Christum credentium, ex formula per Piumquartum, foelicis recordationis pontificem maximum, et ita adhibito iureiurandolibenter cupideque professi sunt, omnesque haereses, quae illi quovismodo adversanturac repugnant, ab ecclesia damnatas, reiectas, anathematisatas pariterdamnarunt, reiecerunt et anathematisarunt, prout damnant, reiiciuntet1anathematisant necnon obedientiam Sanctissimo domino nostro Gregoriodivina providentia papae XIII, vero Christi in terris vicario, Sanctique Petri') Cod. praemissa. — 2) Cod. contra Deum.
M A T E R Y JA Ł Y D O H IS T O R Y I [496]legitimo successori spoponderunt, sancteque ac feligiose iuraverunt, utispondent, vovent et iurant. Quod ut idem in futurum observetur, in omnibusaliis tam provincialibus quam diocesanis sinodis sancta haec sinodus decrevitet statuit 1).') Artvkul ten w edycyi z r. 1578 został w ten sposób przerobiony, źe ustęp »Et ad testificandametc.« umieszczono, znacznie go rozszerzywszy, na początku, a później dopiero dodanoto, co w naszym tekście znajduje się na samem czele. Ponieważ trudnoby uwidocznić za pomocądopisków, czem się urzędowa redakcyja różni od pierwotnego tekstu, podajemy art. I w całejrozciągłości według ed ycyi:» Primum caput. A d testificandam unitatem et constantiam sacrosanctae catholicae ecclesiae, quae a Iesu Christo domino Deo et Salvatore nostro super beatum Petrum apostolorumprincipem ab initio aedificata et ad finem usque saeculi perpetuo Summorum pontificum Rom anorum successione duratura est, omnes et singuli, qui ad sinodum convenerunt, fidem suam, quaeuna eademque est omnium vere in Christum credentium ex formula per Pium I V felicis recordationispontificem maximum edita adhibito iureiurando libenter cupideque professi sunt, in hancvidelicet form am :E g o N . firma fide credo et profiteor omnia et singula, quae continentur in simbolo fidei,quo Sancta Romana Ecclesia utitur, videlicet: Credo in unum D eum , Patrem Omnipotentem,factorem coeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium, et in unum dominum Iesum Christumfilium D ei unigenitum et ex patre natum ante omnia saeculo Deum de Deo, lumen de lumine,Deum verum de Deo vero, genitum non factum , consubstantialem P a tri, per quem omnia factasunt, qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de coelis et incarnatus estde Spiritu Sancto ex Maria Virgine et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis sub PontioPilato passus et sepultus est. E t resurrexit tertia die secundum scripturas, et ascendit in coelum,sedet ad dexteram P atris, et iterum venturus est cum gloria iudicare vivos et mortuos, cuiusregni non erit finis. E t in Spiritum Sanctum dominum et vivificantem , qui ex Patre Filioqueprocedit, qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur, qui locutus est per prophetas.E t unam Sanctam Catholicam et Apostolicam ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionempeccatorum et expecto resurrectionem mortuorum et vitam verituri saeculi. Amen. Apostolicaset ecclesiasticas traditiones aliasque eiusdem ecclesiae observationes et constitutiones firmissimeadmitto et amplector. Item Sacram Scripturam iuxta eum sensum, quem tenuit et tenet S. materEcclesia’ cuius est iudicare de vero sensu et interpretatione sacrarum Scripturarum, admitto, neceam unquam nisi iuxta unanimem consensum patrum accipiam et interpretabor. Profiteor quoqueseptem esse vere et proprie sacramenta novae legis a Iesu Christo Dno nostro instituta atquead salutem humani generis, licet non omnia singulis necessaria, scilicet: baptismum, confirmationem,Eucharistiam, poenitentiam, extremam unctionem, ordinem et matrimonium, illaque gratiam conferre.E t ex his baptismum, confirmationem et ordinem sine sacrilegio reiterari non posse. R eceptos quoque et approbatos ecclesiae catholicae ritus in supradictorum omnium sacramentorumsolenni administratione recipio et admitto. Omnia et singula, quae de peccato originali et deiustificatione in sacrosancta Tridentina sinodo definita et declarata fuerunt, amplector et recipio.Profiteor pariter in missa offerri Deum verum proprium et propitiatorium sacrificium pro vivisac defunctis atque in Sanctissimo Eucharistiae Sacramento esse vere realiter et substantialiterCorpus et Sanguinem unacum anima et Divinitate dni nostri Iesu Christi fierique conversionemtotius substantiae panis in corpus et totius substantiae vini in sanguinem, quam conversionemcatholica ecclesia transsubstantiationem appellat. Fateor etiam sub altera tantum specie totumatque integrum Christum verumque sac-amentum sumi. Constanter teneo purgatorium esse animasqueibi detentas fidelium suffragiis iuvari. Similiter et Sanctos unacum Christo regnantes venerandosatque invocandos esse eosque orationes Deo pro nobis afferre, atque eorum reliquias