Untitled

4M A T E R Y JA Ł Y D O H IS T O R Y Iwzględu na rezultaty, tj. statuty wydane na poszczególnych przezŁaskiego zwoływanych synodach, wiele budzą wątpliwości.W mniejszym stopniu napotykamy na te same trudności przyrozglądaniu się w późniejszych ustawach synodalnych, których syntezęprzedstawiają nam kollekcyje Karnkowskiego i W ężyka.Redaktorowie tych kompilacyj mieli przed sobą statuta wszystkichsynodów prowincyjonalnych w textach zupełnych i autentycznych.Mając jednak stworzyć na ich podstawie całość, czyli rodzajkodyfikacyi, nie mogli uwzględnić postanowień na różnych synodachalbo identycznie albo wprost przeciwnie uchwalonych. W ybór, którypoprzedzał za każdym razem ostateczne zredagowanie zbioru, ograniczałsię więc do przepisów, które w danej chwili chciano uznaćza obowiązujące. Każda kompilacyja usuwała przeto z obiegu całym ateryjał, z którego się wyłoniła, czyniąc go pod względem praktycznymcałkiem zbytecznym.Łaski zbiór sw ó j, oparty na synodach odprawionych za własnychjego rządów, uważał za uzupełnienie statutów kaliskich. Dlatego w obu edycyjach z r. 1527 i 1528 idą najpierw »Statutaprovinciae Gneznensis antiqua« tj. postanowienia z r. 1420, a dopieropóźniej » Statuta nova« tj. konstytucyje uchwalone na synodachz lat 1 5 1 o— 1527. Przy każdym fragmencie redaktor zaznacza,na jakim synodzie dany przepis został ustanowionym, wypisującw nagłówku pod rubryką : »In sinodo Lanciciensi secunda« lub»In sinodo Petrcoviensi quarta«. Zdawałoby się, że to powinnowystarczać, i że zrestytuowanie uchwał każdego ze wspomnianychw zbiorze Łaskiego synodów trudności sjorawiaćby nie powinno.Tymczasem jednak rzecz się ma nieco inaczej, i próby oznaczeniachwili, w której każdy z użytkowanych przez Łaskiego sy ­nodów obradował, dotychczas się nie powiodły.Kollekcyja Karnkowskiego pomija statuta kaliskie jako odrębnącałość, uważając je tylko za źródło, z którego od czasu doczasu czerpie, zaznaczając to przez dodanie przy odpowiednich ustępachsłów »ex antiquis«. Drugiem źródłem Karnkowskiego jestkompilacyja z r. 1527; fragmenty z niej przejęte mają dopisek»ex novis«. Układ z r. 1579 korzysta nareszcie z postanowieńuchwalonych na synodach obradujących między rokiem 1527— 1577,