Archeologisch onderzoek in de omgeving van het prehistorische

118
—
¹⁷⁰ Waterbolk 1994, maar ook in het mijngebied
van bijvoorbeeld Spiennes (Collet,
Hazeur & Lech 2008).
spaarzaam (18%) op perceel 139G.
Het aandeel (9-15%) en de diversiteit van de gemodificeerde
artefacten is beperkt. In totaal zijn
acht categorieën gemodificeerde artefacten aanwezig,
met een maximum van vijf per perceel.
De categorieën bijl, schrabber en geretoucheerd
artefact komen op elk perceel voor. Andere categorieën,
zoals boor, slijpsteen, pic, klopsteen en
gekerfd artefact, zijn veelal beperkt tot één
exemplaar. De gemodificeerde artefacten worden
gedomineerd (56-68%) door de niet-specifiek
gemodificeerde artefacten als geretoucheerde
afslagen, klingen en dergelijke. Door het
beperkte aantal categorieën en de dominantie
van deze categorie is de diversiteit beperkt.
Breuk komt voor bij minder dan de helft (37-
44%) van de gemodificeerde artefacten, verbranding
komt zelden (2-6%) voor.
De ongemodificeerde artefacten bestaan op alle
percelen uit vier of vijf categorieën met een dominantie
van afslagen en klingen. Zo’n 20% van
de afslagen is groter dan 50 mm en is te beschouwen
als macrolithisch artefact. Een kling
die langer is dan 80 mm komt alleen voor op
perceel 139G. Opvallend is dat een groot aandeel
(80 tot 90%) van de klingen is gebroken. Brede
klingen (>25 mm), die vaak kenmerkend zijn
voor klingproductie bij vuursteenmijnen zoals
Rijckholt170, komen vooral (40% en 50% van de
klingen) voor op perceel 009G en 140G en in
mindere mate (29%) op perceel 139G. Klingkernen
die bij deze klingproductie horen, zijn niet
gevonden.
Bij de veldverkenning is slechts een gering aantal
artefacten aangetroffen. De gemiddelde dichtheid
per vak van 5 x 5 m varieert van 0,11 tot 1,67
per vak. De dichtheid van de gemodificeerde artefacten
is op alle percelen gering (0,02 tot 0,15
per vak).Uitsluitend in de oostelijke transect van
perceel 009G bedraagt de dichtheid 1,67 artefact
per vak. De assemblage wordt gedomineerd
door relatief veel (95%) ongemodificeerde artefacten,
die vooral bestaan uit kernen, kernvernieuwingsstukken
en veel, relatief grote afslagen.
Mogelijk is de samenstelling van de
assemblage aan de oostkant van perceel 009G
indicatief voor de bewerking van vuursteen.
Concluderend kan over de oppervlaktevondsten
worden gezegd dat er hoofdzakelijk Rijckholtvuursteen
is gebruikt. Het voorkomen van ruwe
cortex op de Rijckholt-vuursteen en het relatief
grote aandeel grote artefacten vormen een aanwijzing
dat er vooral gemijnde vuursteen is gebruikt.
Het gaat hierbij zowel om zwarte als grijze
vuursteen van het Rijckholt-type. Het
beperkte voorkomen van en de geringe bedekking
met cortex op de vuursteen vormen een
aanwijzing dat de ruwe knollen niet op de onderzochte
percelen zijn bewerkt. De gemodificeerde
artefacten zijn maar in beperkte mate
vorm gegeven. De samenstelling van de assemblage
als geheel, en op de verschillende percelen,
wijzen vooral op domestieke activiteiten en
mogelijk gespecialiseerde vuursteenbewerking
op perceel 009G. Indicaties voor of rituele activiteiten
zijn niet aangetroffen.
Behalve de neolithische artefacten komen er op
de onderzochte percelen ook artefacten uit het
Midden-Paleolithicum voor. Het voorkomen is
vooral gerelateerd aan die delen van de akkers
waar het grind dagzoomt (afb. 47). Het is niet
duidelijk of de middenpaleolithische bewoning
op het grind van het Maasterras heeft plaatsgevonden
of dat het grind een soort ‘desert pavement’
is van vondsten die oorspronkelijk op één
of meerdere niveaus in de löss voorkwamen,
maar die door erosie op het grind zijn beland.
Een opmerkelijke vondstcategorie zijn de ruim
vierduizend onbewerkte stukken vuursteen die
zijn verzameld bij de veldverkenning. De herkomst
van deze stukken vuursteen is niet helemaal
duidelijk. Een mogelijke bron zijn de grindafzettingen
die vooral aan de westkant van de
onderzochte percelen dagzomen. Een andere
mogelijkheid zou zijn dat ze door de mens zijn
opgebracht als bemesting van de ondergrond,
het zogenoemde mergelen. Vooral waar de ondergrond
uit een grindarme holocene bodem
bestaat, is het ‘mergelen’ een reële optie. De onbewerkte
stukken zijn veelal beschadigd en
soms uiteengevallen door de bewerking van de
bodem met landbouwwerktuigen. De bodembewerking
is vermoedelijk ook een belangrijk mechanisme
achter het ontstaan van de kleine fragmenten
vuursteen die niet evident als artefact
kunnen worden benoemd en die daarom zijn