Archeologisch onderzoek in de omgeving van het prehistorische

280
—
³⁷⁷ Waterbolk 1994; Felder et al. 1998.
4 Conclusie
Het merendeel van de 14C-dateringen van
Rijckholt-St. Geertruid duidt erop dat het grootste
deel van de exploitatie van de mijnen plaatsvond
gedurende de eerste helft van het vierde
millennium. Materiaal uit de mijnen wordt dan
ook veelvuldig in nederzettingen uit deze periode
aangetroffen. Maar ook in oudere en jongere
vindplaatsen zijn artefacten gevonden die
zijn vervaardigd uit Rijckholt-vuursteen. Tot nu
toe beschouwden veel onderzoekers deze gegevens
uiterst kritisch, omdat ze in tegenspraak
leken te zijn met de voor Rijckholt gekende, qua
duur beperkte, exploitatieperiode. Door de
nieuwe dateringen uit Rijckholt is deze situatie
veranderd. De directe datering van een mijnwerkerswerktuig
kan worden beschouwd als een
concreet bewijs dat nog ten tijde van de Stein
Groep de ondergrondse mijnen in gebruik waren.
De in paragraaf 4.2 gepresenteerde vondsten
hoeven niet langer a priori als palimpsesten
te worden beschouwd, maar kunnen dienen als
ondersteuning voor het idee dat mijnbouwactiviteiten
in Rijckholt in dezelfde periode plaatsvonden
als die in Spiennes. Bovendien lijken de
activiteiten in Rijckholt, Valkenburg en op de
Lousberg in elk geval gedeeltelijk gelijktijdig te
zijn geweest. Uiteraard geeft de vroegste nieuwe
datering niet ‘het’ begin van de ondergrondse
mijnbouw in Rijckholt aan, maar zij strookt wel
met de hypothese dat deze ondergrondse activiteiten
zijn begonnen op de hellingen van de
Schone Grub. De andere nieuwe dateringen geven
geen eenduidig bewijs voor de algemeen
aanvaarde hypothese377 dat de kleine, ondiepe
mijnen aan de westkant jonger zijn dan de grote,
diepe mijnen hoger op de helling en op het plateau.
Ze geven echter ook geen aanleiding om
deze hypothese te verwerpen.
De in de neolithische mijn aangetroffen en als
rituele begrafenis geduide schedel ‘Rijckholt I’,
blijkt na 14C-datering van recente datum. De uitspraak
uit het verleden dat ook de morfologie
van de schedel op een datering in het
Neolithicum wijst, lijkt vooral het gevolg te zijn
geweest van redeneren naar een vooropgestelde
conclusie toe. De aanvankelijke aanname dat het
hier om een vondst uit een gesloten neolithische
context handelt, wordt door de huidige feiten
gelogenstraft.
Hoe de moderne schedel in deze neolithische
context is beland, is niet meer vast te stellen.
Waarschijnlijk is de schedel in 1965 in de acht
maanden tussen het bereiken van de vindplaats
en de hervatting van de werkzaamheden in de
mijn geplaatst. Voor onze kennis over het
Neolithicum of de geschiedenis van de vuursteenmijnbouw
is de schedel dan ook niet meer
relevant.
Dankwoord
Wij willen de volgende collega’s en instanties
hartelijk danken voor hun bijdragen aan het tot
stand komen van dit artikel: Béatrice de Fraiture,
Gemma Janssen, Fun Horbach (Provinciaal
Depot voor Bodemvondsten Maastricht); het
Bonnefantenmuseum (Maastricht); Thom
Jacobs, Robert Kosters, Jan Lanting, Kirsten van
der Ploeg en Wietske Prummel (Groninger
Instituut voor Archeologie); Hans van der Plicht
(Centrum voor Isotopen Onderzoek, Groningen);
Leendert Louwe Kooijmans (Universiteit Leiden);
Jos Deeben, Jan-Willem de Kort (Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort);
Marjolein Haars (BCL-Archaeological Support).
Onze dank gaat vooral uit naar Werner Felder,
Sjeuf Felder, Fons Horbach, Jan Nilessen en Jo
Willems van de Werkgroep Prehistorische
Vuursteenmijnbouw, voor de open en constructieve
wijze waarop zij met ons over de raadselachtige
datering van de schedel hebben gediscussieerd.
Helaas mochten Werner en Sjeuf
Felder het verschijnen van deze bijdrage niet
meer beleven. We hopen dat ze vrede hadden
kunnen hebben met het resultaat.