Archeologisch onderzoek in de omgeving van het prehistorische

naast vindt onderzoek plaats door middel van
seismische technieken, microzwaartekracht, geinduceerde
polarisatie, spontane polarisatie,
thermale prospectie en MEDUSA. Deze technieken
worden (vooralsnog) maar zelden toegepast
in de Nederlandse archeologie.
Een geofysisch onderzoek vindt plaats door in
een regelmatig patroon (lijn of vlak) een groot
aantal metingen te doen. Deze metingen worden
in het meetinstrument opgeslagen en uitgelezen
in een computer. Speciale computerprogramma’s
bewerken de meetgegevens en
visualiseren de onderzoeksresultaten.
In verband met de aard van de verwachte archeologische
sporen en structuren, is binnen het plangebied
geofysisch onderzoek door middel van
elektrische weerstandsmetingen en grondradar
toegepast. De verwachting is dat hiermee betrekkelijk
kleinschalige (antropogene) verstoringen
nauwkeurig in beeld kunnen worden gebracht.
Elektromagnetisch onderzoek is meer geschikt
voor grootschalige fenomenen. Magnetometrie is
vooral geschikt om op ondiepe fenomenen toe te
passen en bij voorkeur over grote aaneengesloten
oppervlaktes in een gebied met hetzelfde grondgebruik.
Magnetische ontvankelijkheid is eveneens
sterk afhankelijk van het huidige bodemgebruik
en het gebruik in het verleden. In
onderzoeksgebieden met een sterk versnipperd
bodemgebruik zal deze methode weinig resultaat
opleveren. Vanwege de eigenschappen van de
laatste drie methodes zijn deze niet (of slechts als
test) toegepast in het onderzoeksgebied.
5.3.1 Elektrisch weerstandsonderzoek
Een weerstandsmeter (RM-15) is een instrument
dat door middel van elektroden direct contact
heeft met de bodem. Vanuit deze elektroden
wordt een elektrische stroom de grond in gestuurd.
Aan de hand hiervan wordt de bodemweerstand
bepaald. Grachtvullingen hebben gewoonlijk
een lagere weerstandswaarde dan de
omgevende onverstoorde bodem, terwijl funderingsresten
juist een hogere weerstandswaarde
zullen hebben. Vooral muren, kuilen, grachten
en greppels worden als scherp begrensde structuren
zichtbaar in de meetresultaten. Door direct
bodemcontact te maken, levert dit type weerstandmetingen
veel detailinformatie op. Nadeel
is echter dat het meten aanmerkelijk meer tijd in
beslag neemt dan wanneer een elektromagnetisch
apparaat wordt gebruikt.
Voor het onderzoek is gebruikgemaakt van de
Geoscan RM-15 met elektrodeafstanden van 100
cm (meetdiepte 100 cm –mv) en de multiplexer
MPX-15.
5.3.2 Grondradaronderzoek
De metingen zijn verricht met het Transversaal
antenne systeem. Hierbij is gebruikgemaakt van
een 300 MHz antenne, waarmee op deze locatie
een diepte van ca. 4,0 m –mv is bereikt. Deze
transversaal antenne herkent hardwarematig en
softwarematig de voor de antenne belangrijke
eigenschappen van de ondergrond en past zich
daarop continu aan. Doordat de transversaal antenne
het na-echoën van signalen wegneemt, is
het mogelijk dieptegetrouwe plakjes van bijvoorbeeld
elk 10 cm dik in de diepte weer te geven. Bij
het opnamesysteem worden tegelijk met de radaropnames
ook Direct-Contact-metingen uitgevoerd
(tussen de radarmetingen door). Deze
metingen registreren de van nature in de bodem
aanwezige elektrische spanningsverschillen.
5.4 Vakken en proefsleuven
Vakken en proefsleuven worden afhankelijk van
de vraagstelling met de hand of machinaal gegraven.
De met hand gegraven vakken variëren
in afmeting van 50 x 50 cm tot 200 x 200 cm.
Proefsleuven beslaan veelal grotere oppervlakken.
Vakken en proefsleuven worden bij dit onderzoek
uitsluitend gegraven op terreinen die
door begroeiing ontoegankelijk zijn voor veldverkenningen,
en om de resultaten uit de veldverkenning,
booronderzoek of geofysisch onderzoek
te toetsen.
29
—