Archeologisch onderzoek in de omgeving van het prehistorische

300
—
⁴¹⁶ Saunders 1989.
⁴¹⁷ Zie bijvoorbeeld Lasker 1973, 324-325.
5 Craniometrie in de
periode 2000-2011
Tegenwoordig wordt er toch wel anders naar
schedelinterpretaties à la Van Vark gekeken. De
door Van Vark gepropageerde D2-methode
wordt in Nederland, en ook internationaal, in
het geheel niet gebruikt. En zeker niet als een
mogelijke dateringsmethode van schedels. De
methode is niet tot ontwikkeling gekomen in het
computertijdperk en is volledig in onbruik (en in
de vergetelheid) geraakt. In Nederland is uit de
periode na 2000 geen enkel voorbeeld van dergelijk
daterend craniometrisch onderzoek bekend.
Aan de schedelvorm als een van de epigenetische
kenmerken wordt binnen de huidige fysische
antropologie wél aandacht besteed. De
schedelmorfologie kan immers mede worden
bepaald door een erfelijke, epigenetische, aanleg.
Dit kenmerk, de zogeheten Cephalische-index,
hoewel sterk beïnvloed door de omgevingsfactoren416,
kan potentieel worden gebruikt voor
uitspraken betreffende de mate van homo- of
heterogeniteit binnen een populatie.
De Cephalische-index is gebaseerd op slechts twee
variabelen, namelijk:
�� ����������������������������������������������stand
gemeten langs het mediaanvlak tussen
het meest naar voren springende deel van de
glabella en de uitstekende punt van het achterhoofdsbeen
(opisthocranon));
�� �����������������������������������������������stand
gemeten haaks op het mid-sagittale vlak
tussen de meest laterale punten op de wandbeenderen
(ossa parietalia).
Tabel 1: De schedelvormen
De formule417 achter deze schedelindex luidt als
volgt:
Maximale schedelbreedte (cm) x 100
Maximale schedellengte (cm)
De score verkregen uit de Cephalische-index bepaalt
vervolgens tot welk schedeltype de onderzochte
schedel moet worden gerekend (tabel 1).
Uit de index blijkt dat een schedel waarvan de
maximale breedte kleiner is dan 75% van de
maximale lengte dolichocraan wordt genoemd;
het gaat dan om een lange, smalle schedel. Een
index groter dan 80% is een brachycrane, ofwel
rondkoppige, schedel.
Het onderzoek naar de schedelvorm – of het
schedeltype – mag uitsluitend binnen een populatie
worden toegepast; daarom wordt het binnen
de fysische antropologie uitgevoerd op min
of meer gesloten complexen, zoals grafvelden of
(sub)recente begraafplaatsen. Het berekenen en
benoemen van de voorkomende
schedelvorm(en) zegt dan uitsluitend iets over
de variatie, de homo- of heterogeniteit, binnen
die specifieke populatie.
Cephalische-index (cm) Schedeltype Schedelvorm
85 Hyperbrachycraan Een extra korte schedel