Archeologisch onderzoek in de omgeving van het prehistorische

Afb. 4 Pathologie aan voorhoofd en neusholte.
gende gebitselementen uit de onderkaak aanwezig
waren. Als die er bijvoorbeeld tijdens het
leven al waren uitgevallen, ontstaat immers een
geheel ander slijtagepatroon. Gezien het slijtagepatroon
van de aanwezige M2 miste de tegenhanger
in de onderkaak al een tijdje, waardoor
de bewaard gebleven M2 relatief weinig is afgesleten.
Ook het voedselpatroon heeft invloed op
de mate van slijtage en we weten niet welk soort
voedsel deze man voornamelijk heeft genuttigd.
Op basis van deze summiere gegevens ligt de
overlijdensleeftijd van deze man ergens tussen
de 35 en 55 jaar. Van Vark schatte de leeftijd van
deze man ouder dan 40 jaar.
2.3 Pathologie aan schedel en gebit
Na de geslachts- en leeftijdsbepaling is de schedel
nauwkeurig onderzocht op macroscopisch
waarneembare pathologie. Van Vark noemde al
een zichtbare inkeping op het linker wandbeen
(os pariëtale) en een indeuking links van de wenkbrauwboog
(glabella) (afb.4).387 Ook wijst hij op
de vermoedelijk ernstige wortelontsteking van
de linker snijtand (I1), waarbij de tand bij leven al
is verloren. Veel woorden maakt hij niet vuil aan
deze zichtbare pathologieën: het was duidelijk
een onderwerp dat hem, en zijn opdrachtgevers,
minder interesseerde. Hij meende dat de pathologieën
op het voorhoofd en wandbeen waarschijnlijk
tijdens het leven zijn ontstaan en dat
deze hem deden denken aan gevechtshandelingen.
We kunnen echter wel met zekerheid zeggen dat
deze beide verwondingen bij leven zijn ontstaan
of toegebracht en ook dat beide verwondingen
duidelijke aanwijzingen voor (bot)heling laten
zien. De man heeft vermoedelijk op de linkerkant
van zijn voorhoofd, net boven het linkeroog,
een klap met een niet al te scherp voorwerp
gehad. Dit voorwerp heeft het voorhoofdsbot
deels doorkliefd, deels ingedeukt. Deze verwonding
kan ook heel goed door botsing met, of een
val op een uitstekend object zijn veroorzaakt.
De langwerpige inkeping op het linker wandbeen
is alleen aan de buitenzijde van de schedel
(exocraan) te zien, aan de binnenzijde (endocraan)
is het botweefsel geheel intact (afb. 2). ³⁸⁷ Van Vark 1972, 28.
293
—