Download deel 1 - Textualscholarship.nl

92
gen, de Egyptische koning Sesostris als eerste grote zeevaarder, en de
Tyrrhenen en de Tyriërs als belangrijkste zeevarende volken. 65 Maar ook
hier een aanvulling, in de vorm van een uitweiding over de exploten van
Sesostris (r. 50-54). De informatie is afkomstig uit het werk van de klassieke
geschiedschrijver Diodorus Siculus, 66 maar via welke bron Vondel er
aan gekomen is, heb ik niet kunnen achterhalen.
Gezien de gesignaleerde aanvullingen is het niet ondenkbaar dat er
een tussenliggende bron is geweest waar Vondel dit alles uit heeft en die
zelf teruggaat op Polydorus Vergilius, Diodorus Siculus en Plinius. De
overeenkomst met de passage uit Van Manders Wtlegginghe zou dan
daaruit verklaard kunnen worden. Vooralsnog houd ik het er echter maar
op dat Vondel zelf zijn bron heeft aangevuld met wat extra informatie
die hij bij zijn lectuur was tegengekomen. Juist door hun exact karakter
verhoogden deze toevoegingen het aanschijn van geleerdheid van deze
passage, de indruk dat de dichter schreef vanuit de toenmalige stand van
wetenschap.
Hetzelfde, aansluiting bij de stand van wetenschap, zien we ook in de
confirmatio, het historische exposé dat dient om de "betaamlyckheid"
op grond van "natuur of zeden" van de Nederlandse zeevaart aan te tonen.
Ten bewijze voert Vondel allereerst de roem aan die de Hollandse
graven aan de zeevaart te danken zouden hebben (r. 77-96).
Rond 1600 was de beoefening van de nationale geschiedwetenschap in
een stroomversnelling geraakt, vooral dankzij het werk van een groepje
Leidse geleerden: Janus Dousa sr., zijn zoon Janus Dousa jr. en Petrus
Scriverius. Hun belangstelling gold met name de graventijd.' Wanneer
Hugo de Groot in 1610 komt met zijn Liber de Antiquitate Republicae
Batavicae —hetzelfde jaar verschenen onder de titel Tractaet van de Oudheyt
vande Batavische nu Hollandsche Republique —grijpt hij wat betreft
de gegevens over de Hollandse graven terug op hun werk. 68 Dit
laatste boekje is Vondels bron. 69 In dit geval doet de dichter zelfs niet
veel anders dan zijn voorbeeld berijmen. Wel maakt hij een in onze
ogen curieus gebruik van zijn voorbeeld. Bij De Groot figureert namelijk
het Europese aanzien van de Hollandse graven niet als bewijs van de
6s Polydorus Y Vergilius, i^ae ^r achti e Be s ch ^ van g he ^ III. 1315-316.Plinius S ,pp.
noemt in
lt verband noch h S e sost ri noch s , de T rrhe Y n e. nNoa Noahwo wordt dt ind de NNederlandse
ed a Pliniusvertaling
'n wg wel genoemd g o (p. p 129 9 in margine).
66 I.LV. 1 - 1 0. De anteke aantekening a in g b bij ldedeze p passage g in de i^B-editie
'ti e (dl. d 1, , p. p 429) 9dat
over
een tocht t naar Indie van Sesostris ri Ramses II n iets be k en
is is , dan ook onjuist. onjuist
Kam in a Opvattingen over onze oudere va drndce e la s esc aedenzs p. S _
pg,geschiedenis,
39 ,
141-152. S
68 Grotius noemt het werk rk van n n Jan a v vanexpliciet der Does (p. . 2 6 ^ maar aa vgl.bijvoorbeeld
vg
..
ook zijntwijfel zi ll over het koninklijk zwagerschap van de eerste twee Diederiken met
Scriver i' us ' aa aantekeningen g daarover in d diens ens B chri es ' in 1 v he g van Out Batavien, , p. p 108, , 116.
69 gebruikte g de editie uit 16 4 1. Va Van de Oudheydt y der d r Batavische, , nu Hollandsche
RRepublique. e ubli ue. Hierin p. P 33. 3 3