Download deel 1 - Textualscholarship.nl

del hier Maurits en James I als het ware `inpakt' met de politieke opties
van hun tegenspeler Van Oldenbarnevelt wordt nog versterkt door de
twee andere politiek geladen gevallen waarop hij, naast de strijd tegen
Spanje, in zijn gedicht ingaat. In de `confirmatio' geeft hij als `case
history' de aanhouding in 1587 door de Deense koning van 600 Nederlandse
schepen in de Sont (r. 145-148), 136 De relatie met Denemarken
was actueel door de Zweeds-Deense oorlog van 1611-1613, waarin Nederland
Zweden steunde en zo vrije doorgang door de Sont wist te verwerven.
137 Daarnaast noemt hij in de `perotatio' nog, als voorbeeld van
een op militaire kracht berustende goede verstandhouding, het in 1612
gesloten verdrag met Turkije (r. 365-370). 135 Juiste deze anti-Deense en
pro-Turkse politiek van Van Oldenbarnevelt was weer iets waar met name
James I bezwaar tegen had.139
Het lijkt me duidelijk dat Vondel in zijn Hymnus uitdrukking geeft
aan de officiële politieke standpunten van de Republiek, van Van Oldenbarnevelt,
in die kwesties die in de jaren 1612-1613 actueel waren. Maar
of hij heeft kunnen weten van de tegenstand van Maurits tegen Van Oldenbarnevelts
politiek en van de bezwaren en machinaties van James I,
lijkt me heel wat minder zeker, zo niet twijfelachtig. Het is niet aan te
nemen dat de informatie die wij uit archieven en correspondenties hebben
over politieke tegenstellingen toentertijd buiten een kleine kring van
direct betrokkenen bekend was. Het is tenslotte ook waar dat Maurits uiteindelijk
van de Staten-Generaal toestemming kreeg de benoeming in James'
orde te aanvaarden. Uit reverentie voor alle het land bewezen
diensten: dat is het beeld dat de tijdgenoot via pamfletten aangeboden
kreeg, 14o en niet alle aarzeling en touwtrekkerij die aan die toestemming
vooraf waren gegaan. '41
Dit alles in het oog houdend, kunnen we, dunkt me, wel zeggen dat
Vondel met zijn gedicht inspeelt op de actualiteit, maar niet dat hij bewust
stelling neemt in een politiek conflict. Dat de Hymnus natuurlijk in
feite wel `opinieende' ten gunste van een bepaald politiek standpunt, is
een andere kwestie.
2.3.2. Opvattingen over de handel en de visserij
Ondanks de vooral militaire taak van de admiraliteiten, is in Vondels
Hymnus het thema van de handelsvaart toch iets zwaarder aangezet dan
dat van de militaire macht ter zee. De militaire macht, zo stelt het gedicht,
is er dankzij de handel en ook weer, zij het zeker niet uitsluitend,
136
Zie hiervoor, hfdst. p 24. 9
137 rnDen Tex, , Oldenbarnevelt, en a evelt d dl. , 3, p 11 0-111
138 Zie hfdst. 2, ,p 97. 9
139 Den Tex, Oldenbarnevelt,1d,p3, 306. 3
140' Zie: Knuttel, Catalogus, og ^ dl. d 1, fp
nrs. s 2043-2047 397).
141 Van Deursen, ^
Honni soit qui mal y enne, pp. 111-113. 3
109