Download deel 1 - Textualscholarship.nl

184
niet zo snel en ongehinderd goederen kan aanvoeren als over zee met een
schip, vooral niet van verafgelegen landen; 151 iets wat Vondel als volgt
uitdrukt:
En wind te Paphus op het ancker uyt den grond,
Vliegt in een etmael heen den Nilus inden mond:
Of stoot van Parthenoop aen 't land daer de Sirenen
Met vleyende gesangh Vlysses zijn verschenen.
Stond weer en wind ten dienst, waer 't vlack een rechte baen,
Men sou om 's weerelds riem in honden Bonnen gaen. (r. 395-400)
Nadat hij zo de noodzakelijkheid en het nut van de zeevaart heeft
aangewezen, komt Keckermann met de bezwaren. Net zoals Vondel dat
doet in het laatste gedeelte van diens betoog (r. 403-412), zoekt hij deze
bij de handel: handel is afkeurenswaardig en daarom kan de zeevaart niet
lofwaardig zijn. In eerste instantie pareert Keckermann dit bezwaar met
de stelling dat handel, door middel van het verdiende geld, een middel
is tot publieke en private Jeugdbeoefening en leidt tot de bloei van
steden. Bij Vondel vinden we dit argument alleen, en dan vrij impliciet,
in de slotconclusie, waar de zeesteden en verre volken rond het pronkbeeld
van de zeevaart gegroepeerd zijn (r. 449-456). Maar dan komt
Keckermann eerst met twee argumenten voor de afkeurenswaardigheid
van de handel en vervolgens met een weerlegging van beide.
Het eerste is dat handel niet natuurlijk zou zijn. Keckermann ontkent
dit en zegt dat handel juist een tekort van de natuur corrigeert. Hiermee
wijst hij terug naar het argument van de goederenuitwisseling, waarvan
we al gezien hebben dat het ook Vondels beslissende argument is. Het
tweede bezwaar is dat het de koopman te doen is om winst en dat hij
daarom een slaaf is van de hebzucht. Dit is ook het bezwaar van Vondel,
al kleedt die het in in een mythologische verbeelding:
Maer och wat hoor ick hier een jammerlijck gheschreeuw!
Soo haest de pijnboom sworn versmolt de gulden eeuw,
Een ys're tijd begost, de Gierigheyd op eerden
Invoerde 't mijn, en dijn, [ ... ] (r. 403-406)
Beiden, Keckermann en Vondel, komen met dezelfde weerlegging: dat
sommige kooplieden zondigen, wil nog niet zeggen dat de handel als zodanig
te veroordelen is, de ondeugden van de kooplui horen niet tot het
wezen van de handel.' SZ Of om Vondel te citeren:
't Is waerheyd, ick bekend, 't misbruyck is weerd gelasten.
Wech met dit hoerekind, en aterlinxen basten, (r. 413-414)
Overzien we nog even het voorgaande, dan is duidelijk dat Vondels
argumentatie vóór en tegen het nut, de rechtmatigheid en de eervolheid
van de zeevaart, zoals hij die in het laatste gedeelte van zijn betoog geeft
lsl Keckerm ann , Br ev is
Commentatio Nautica, , cap. P 2, , kol. 1 992 .
1 52
Kecke rm ann , Brevis i Commentatio Nautica, , cap. p 2, , kol. 1 992 -1
993.