Eten om nooit te vergeten - Centrum Agrarische Geschiedenis
Eten om nooit te vergeten - Centrum Agrarische Geschiedenis
Eten om nooit te vergeten - Centrum Agrarische Geschiedenis
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
C<strong>om</strong>fort en nostalgie<br />
"Elke streek in Vlaanderen<br />
heeft zijn eigen hutsepot,<br />
maar waar je ook k<strong>om</strong>t of je<br />
voe<strong>te</strong>n onder tafel s<strong>te</strong>ekt, je<br />
krijgt iets waar je duim en<br />
vingeren bij aflikt." Zo <strong>om</strong>schrijft<br />
Louis Paul Boon een<br />
gerecht dat gerust "nationaal"<br />
mag genoemd worden, <strong>te</strong>nmins<strong>te</strong><br />
als je al die varian<strong>te</strong>n<br />
onder dezelfde ca<strong>te</strong>gorie<br />
klasseert.<br />
Nochtans kennen ook de<br />
bui<strong>te</strong>nlandse keukens soortgelijke<br />
gerech<strong>te</strong>n en die gaan<br />
evenzeer <strong>te</strong>rug tot in de nevelen<br />
van de kookkunst. En<br />
eigenlijk kan je dat moeilijk<br />
een verrassing noemen want dergelijke eenpansgerech<strong>te</strong>n,<br />
zoals die nu zo modieus genoemd worden, illustreren prachtig<br />
een stuk van de <strong>te</strong>chnische evolutie van ons koken. Centraal in<br />
dit verhaal staat immers de warm<strong>te</strong>bron die gebruikt wordt.<br />
Oorspronkelijk is dat een open vuur, geleidelijk aan "ged<strong>om</strong>esticeerd"<br />
tot een open haard. Deze dient zowel voor de verwarming<br />
als voor de culinaire activi<strong>te</strong>i<strong>te</strong>n. K<strong>om</strong>t daarbij dat de<br />
mensen van toen nog niet de tijd hebben <strong>om</strong> aan het koken<br />
dezelfde aandacht <strong>te</strong> schenken als s<strong>om</strong>migen van ons nu doen.<br />
De beroepsverplichtingen dwingen hen immers groen<strong>te</strong>n, aardappelen<br />
en (indien voorhanden) vlees in een pot langzaam en<br />
onbewaakt <strong>te</strong> la<strong>te</strong>n gaar prut<strong>te</strong>len.<br />
Professionele voedselbereiders schakelen in de negentiende<br />
eeuw geleidelijk aan over naar een kookfornuis dat specifiek<br />
voor die functie aangewend wordt. Bij anderen, vooral op het<br />
plat<strong>te</strong>land, duurt dat een stuk langer. Vaak heb je ook eerst nog<br />
warm<strong>te</strong>bronnen met een dubbele functie, zoals de vermaarde<br />
Leuvense stoof. Die laat ook al toe meerdere gerech<strong>te</strong>n simultaan<br />
klaar <strong>te</strong> maken, gewoon door pot<strong>te</strong>n en pannen ofwel in<br />
het centrum <strong>te</strong> plaatsen, ofwel naar de rand <strong>te</strong> verschuiven.<br />
Stap voor stap k<strong>om</strong>t er wel een functionele scheiding tussen<br />
verwarmen en koken en moe<strong>te</strong>n de eenpansgerech<strong>te</strong>n plaatsmaken<br />
voor apar<strong>te</strong> bereidingen die pas op het bord met elkaar<br />
in contact k<strong>om</strong>en. Maar dat is ook een product van de sociale<br />
evolutie die werkenden meer tijd geeft <strong>om</strong> ook culinair <strong>te</strong> verfijnen.<br />
En verge<strong>te</strong>n wij in dat verband evenmin dat in de loop<br />
van de twintigs<strong>te</strong> eeuw de traditionele energiebronnen (hout<br />
en s<strong>te</strong>enkool) het gezelschap krijgen van andere, zoals gas en<br />
elektrici<strong>te</strong>it. Tot spijt allicht van enkele nostalgische zielen!<br />
<strong>E<strong>te</strong>n</strong> <strong>om</strong><br />
<strong>nooit</strong> <strong>te</strong><br />
<strong>E<strong>te</strong>n</strong><br />
verge<strong>te</strong>n<br />
61
Change language