Eten om nooit te vergeten - Centrum Agrarische Geschiedenis

Gevogelte van dubieuze komaf
De kalkoen hoort niet meteen
tot de mooiste dieren der
schepping. Een vrij lawaaierig
beest ook dat in groep heel
wat decibels kan produceren.
Maar tegelijkertijd een bijzonder
geapprecieerd wezen,
culinair althans, en dat vooral
in de kersttijd. Want bij een
traditioneel kerstmenu hoort
ook bij ons een gebraden
(opgevulde) kalkoen. Een
meer dan stevig gerecht dat
het kerstdiner tot een van de
meest copieuze maakt van de kalenderfeesten. Allicht als compensatie
voor de officieel pas begonnen winter…
Kalkoen behoort al even tot onze culinaire traditie en je vindt tal
van recepten die teruggaan tot een flink stuk in de negentiende
eeuw. Zelfs in combinatie met een "authentieke" Belgische brouwersbereiding
blijkt dit gevogelte best te bevallen.
Gewoontegetrouw wordt aangenomen dat de kalkoen naar
onze kontreien is gekomen na de ontdekking van Amerika.
Tegen het einde van de zeventiende eeuw zouden jezuïeten,
waarschijnlijk culinair beslagen, de vogel naar Europa hebben
meegebracht. Onder meer Frankrijk valt voor de (gastronomische)
charmes van het dier dat bij onze zuiderburen her en
der nog steeds als "jezuïet" aangesproken wordt.
Nochtans is er van oudsher enige betwisting gegroeid rond de
ware achtergrond van de kalkoen. Onder meer Cauderlier (1812-
1887) verwijst hier heel humoristisch naar in "La Santé" (1882),
een beetje zijn culinaire memoires. Zoals diverse andere auteurs
heeft hij het over het feit dat er in heel wat geschriften uit de
(westerse) Oudheid al sprake is van kalkoenen. Ook zou een
dergelijk gerecht op het menu gestaan hebben ter gelegenheid
van het huwelijk van Karel de Grote. Dus een hele tijd vóór het
dier officieel zou geïmporteerd zijn in deze kontreien. Het mysterie
blijft, tenzij je, zoals Cauderlier dat suggereert, zou uitgaan
van een ontdekking van Amerika vóór de Spanjaarden. Vraag is
dan wel wanneer en door wie?
Intussen doet de kalkoen het goed. Misschien ietsje minder als
wilde soort in het land van herkomst (?) waar het dier meer en
meer verbannen is door industrie en bewoning. Maar de gekweekte
variant vindt alsmaar meer bijval bij ons en daar hoeft het helemaal
geen Kerstmis voor te zijn. Wat dan natuurlijk weer niet wil
zeggen dat je met het oog op dit feest niet kan kiezen voor de talloze
bereidingen in de oven, een kalkoensoep, kalkoenkroketten
of kalkoengalantine. Een bijzonder veelzijdig beest dus!
Eten om
nooit te
Eten vergeten
90