Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland - website ...

verwerven van een arbeidsplaats en ten behoeve van inburgering. Bij de scholing in het
kader van inburgering zijn de plannen in een vergevorderd stadium om de verplichting af te
schaffen de scholing in te kopen bij een bepaald type aanbieder, in dit geval de ROC’s.
De enige categorie waarin het scholingsaanbod in grote mate door één type organisatie wordt
verzorgd is die van leren in de context van sociale cohesie, die voor een belangrijk deel door
de afdelingen volwasseneneducatie van ROC’s wordt verzorgd.
Een gevolg van deze ontwikkeling is dat rond elk type leertraject/doelgroep geen eenduidige
aanbodstructuur beschreven kan worden. Aanbod kan door vele organisaties worden
verzorgd. Als de hierboven beschreven ontwikkeling op het terrein van inburgering doorzet,
geldt ook voor ROC’s dat zij, naast het verzorgen van initiële beroepsopleidingen voor
jeugdigen, in principe voor elke categorie volwassenen op een concurrerende markt aanbod
kunnen verzorgen en zich daarbij in meer of mindere mate kunnen richten op
laaggeschoolden. Deze ontwikkeling leidt tot een zeer onoverzichtelijke scholingsmarkt. In
het SER advies ‘Het nieuwe leren’ van 2002 wordt daarover opgemerkt dat er duidelijke
knelpunten zijn in de vorm van een gebrek aan transparantie en samenhang van het
scholingsaanbod.
2.4.2 Overheidsbeleid en recente initiatieven
De SER adviseerde in 2002 het kabinet om met name via de preventie van voortijdig
schoolverlaten in het vmbo en mbo, via duale trajecten en met een mogelijke inzet van EVC,
een startkwalificatieniveau voor grote groepen van de beroepsbevolking te realiseren. De
raad signaleerde verder dat door structurele ontwikkelingen als de vergrijzing van de
samenleving en het toenemende kennisniveau dat is vereist, er structurele tekorten aan hoger
opgeleiden en specifieke doelgroepen zoals technici dreigen te ontstaan. ‘Upgrading van de
beroepsbevolking is van belang om beter aan de eisen van de kenniseconomie en de
verwachte structurele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te voldoen’.
Het kabinet onderkende het probleem van mensen zonder startkwalificatie en vroeg daarop
de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) om, aanvullend op het kabinetsbeleid, streefcijfers op
te stellen voor scholing tot startkwalificatie per categorie werkenden en voor scholing van
werklozen zonder startkwalificatie. In lijn met het advies van de RWI maakt het kabinet een
onderscheid in volwassen werkenden en werkzoekenden zonder startkwalificatie enerzijds en
jongeren anderzijds. Voor volwassen werkenden en werkzoekenden is het streven, gegeven
de Europese ambities op dit punt, dat in 2010 80 procent van de beroepsbevolking van 25-64
jaar een startkwalificatie heeft. Daarvoor worden een fiscale faciliteit en ESF-middelen
ingezet, met behulp waarvan werkgevers de benodigde scholingstrajecten tot
startkwalificatieniveau van werkenden en werkzoekenden mede kunnen financieren.
(Kabinetsreactie over het advies van de Sociaal Economische Raad. Het nieuwe leren: advies
op een leven lang leren in de kenniseconomie. November 2003).
De scholing van laaggeschoolden in het kader van een leven lang leren is met de reactie van
het kabinet onderdeel van het integrale overheidsbeleid rond een leven lang leren geworden.
In dit integrale beleid wordt het belang van een leven lang leren benaderd vanuit de bijdrage
die het levert aan de versterking van de kenniseconomie (zie ook: Blijven leren:
Ontwikkelingsperspectief voor de volwasseneneducatie in brede zin, OCW, 1993). Ten
aanzien van laaggeschoolden is een belangrijke beleidsprioriteit het (alsnog) behalen van een
startkwalificatie voor de gehele werkende bevolking. (bron: Doets, 1993).
Een andere belangrijke beleidsintentie is het versterken van de vraagzijde van
scholingsmarkt van een leven lang leren en het articuleren van een vraag naar leren. Ook
daarbij is er specifieke aandacht voor het articuleren van leervragen bij laaggeschoolden. Een
voorbeeld van een (ook) op laaggeschoolden gericht initiatief is het experiment met
Individuele Leerrekeningen.
14 Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland, CINOP, juni 2004