Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland - website ...

Leren door Vrijwilligers/Leren in het kader van bv. club- en buurthuiswerk
Nederland kent zo’n 4 miljoen vrijwilligers. Leren in de context van vrijwilligerswerk, club-
en buurthuiswerk heeft wat betreft laaggeschoolden betrekking op werklozen, al dan niet in
combinatie met een arbeidshandicap (arbeidsongeschiktheid) en personen niet-behorend tot
de beroepsbevolking. Er is op landelijk niveau geen beeld van het aandeel laaggeschoolden
dat in leren in deze context participeert.
3.3.5 Evaluatie
Binnen het recent gestarte Actieplan Alfabetisering is er nog geen inzicht in de effectiviteit
van de alfabetiseringscampagne: door het decentrale beleid en de regionale uitvoering en
monitoring van projecten is vooralsnog onduidelijk wat het werkelijke effect op
alfabetisering van de laaggeschoolde doelgroep is.
Het oudkomersbeleid is inmiddels een nieuwe fase ingegaan. De eind 2002 in werking
getreden Regeling inburgering oudkomers, voor gemeenten met een relatief laag percentage
allochtone inwoners, werd al gebaseerd op outputfinanciering. Op 1 januari 2004 gaan de
G54 ook over op een regeling gebaseerd op output. In de komende periode zal er geen
bezuiniging op dit beleid worden getroffen.
Op termijn zal de inburgering van oudkomers worden opgenomen in de nieuwe Wet
inburgering. De systematiek van outputfinanciering zal, voor zover de gemeenten hun
spilfunctie in het nieuwe stelsel vervullen, worden gehandhaafd.
De decentrale aansturing van de volwasseneneducatie laat een aantal zwakten zien.
Gemeenten die minder ver zijn met het invullen van hun regierol, trachten weliswaar het
educatieaanbod op te pakken, maar slagen hier nog onvoldoende in. Onvoldoende
deskundigheid, ‘hokjesdenken’ en de neiging tot concurrentie tussen gemeentelijke
afdelingen of een moeizaam verlopende samenwerking tussen gemeenten binnen een regio,
zijn hier debet aan (van der Kamp, 2002).
In het gemeentelijke beleid krijgen vooral nieuwkomers (WIN) en werkzoekenden (WIW)
prioriteit. Deze prioriteitstelling (waarbij geleerd wordt in de context van verplichte
trajecten) resulteert in verdringing van andere groepen. De Inspectie van het Onderwijs wijst
erop dat met name autochtone functioneel analfabeten, tweede kansers, licht-verstandelijk
gehandicapten en ouderen onder deze prioriteitsstelling te leiden hebben. Verder wordt
opgemerkt dat de doorstroming tussen volwasseneneducatie en middelbaar beroepsonderwijs
nog onvoldoende uit de verf komt; de aansluiting met het beroepsonderwijs en de
arbeidsmarkt laat te wensen over en de beeldvorming van educatie voor de buitenwacht is
diffuus, hetgeen ook tot zogenaamde Calimero effecten leidt bij docenten en begeleiders van
educatie (van der Kamp, 2002).
De sociaal-culturele dimensie van leren op alle leeftijden
Bevordering van de employability is tot op heden het centrale aangrijpingspunt geweest voor
het beleid inzake een leven-lang-leren. Maar ook niet-werkenden en ouderen moeten
volwaardig deel kunnen nemen aan de moderne samenleving. Zolang er groepen in de
samenleving zijn die niet met de elektronische communicatie- en hulpmiddelen kunnen
omgaan, de Nederlandse taal onvoldoende beheersen, onvoldoende kennis hebben van
andere culturen en zich niet betrokken voelen bij de Europese integratie, is het gevaar van
maatschappelijke tweedeling niet denkbeeldig. Mensen trekken zich terug in hun directe
leefomgeving en voelen zich steeds verder afstaan van voortijlende maatschappelijke
ontwikkelingen. De toegankelijkheid van scholing kan vergroot worden met behulp van ICT,
maar tegelijkertijd kan ICT weer een drempel zijn om aan deze vorm van scholing deel te
nemen.
Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland, CINOP, juni 2004
69