Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland - website ...

Niet kunnen deelnemen aan een cursus vanwege de prijs van de cursus is van toepassing op
ongeveer een derde van de respondenten uit hetzelfde onderzoek. De groepen waarin het
probleem het grootst is, zijn min of meer voorspelbaar; volwassenen met ten hoogste
basisschool of vbo als vooropleiding (53 procent), werklozen, arbeids-ongeschikten en
vrijwilligers (60-70 procent) en alleenstaande moeders met kinderen (63 procent).
Met het oplopen van de leeftijd wordt ook vaker het argument ‘ontbreken van
leervaardigheid/niet gewend te leren’ gegeven voor niet-participatie. Percentages lopen op
van 21 procent van de 20-29-jarigen, via 38 procent van de 40-49-jarigen tot 53 procent van
boven 60-jarigen. Ontbreken van leervaardigheid hangt ook samen met opleidingsniveau: 69
procent van de respondenten met maximaal vbo noemt dit als reden om niet deel te nemen.
Voor personen met maximaal mavo is dit percentage 46, voor personen met maximaal mbo
37 en voor personen met maximaal havo/vwo 18.
Onbekendheid met aanbieders van cursussen blijkt gemiddeld genomen door 13 procent van
de respondenten in het onderzoek een reden voor niet-participeren te zijn. Voor specifieke
groepen ligt dit percentage echter veel hoger: 41 procent van de werklozen, 20 procent van
de lager opgeleiden, 18 procent van de huisvrouwen (met name in eenoudergezinnen) en
ouderen, met name de leeftijdsgroep 50-59 (17 procent).
In het onderzoek werd specifiek gevraagd naar bekendheid met vijf landelijk opererende
organisaties: de ROC’s, de Volksuniversiteiten, de Open Universiteit, commerciële
instellingen die afstandsonderwijs aanbieden (genoemd zijn NTI en LOI) en Teleac/NOT als
belangrijkste representant van een organisatie die onderwijs via de tv aanbiedt. De
commerciële aanbieders bleken het meest bekend; ongeveer de helft van de respondenten
kende die organisaties van naam en eenderde was in meer of mindere mate op de hoogte van
het aanbod. Zo’n 16 procent had bij een commerciële organisatie een cursus gevolgd, tegen 6
procent bij Teleac/NOT. Ruim 50 procent kende de Open Universiteit en de
Volksuniversiteit alleen van naam en ongeveer 25 procent kende beide organisaties helemaal
niet. Het minst bekend bleken de ROC’s: 60 procent bracht de naam niet in verband met
cursussen en opleidingen.
Enerzijds zijn de ROC’s pas vrij recent ontstaan, anderzijds zijn de ROC’s mogelijk vooral
nog onder lokale namen bekend. Ruim 10 procent van de respondenten was wel op de
hoogte van het aanbod en bijna 4 procent gaf aan er wel eens een cursus of opleiding te
hebben gevolgd.
Hoewel beroepsonderwijs en cursussen in ieder geval binnen ROC’s drempelloos worden
aangeboden (niveau 1 opleidingen) wordt hier door laagopgeleide volwassenen nauwelijks
gebruik van gemaakt.
Naast organisatorische drempels (bv. Ontbreken van een deeltijdvariant in de avonduren,
ontbreken van leeftijdgenoten in de klas en het schoolse klassikale karakter van de
opleidingen) blijkt ook het algemene lees- en rekenvaardigheidsniveau een drempel te
kunnen vormen.
Bijna 10 procent van de autochtone Nederlanders tussen 16 en 74 jaar heeft het laagste
niveau van geletterdheid. Van alle jongeren tussen 16 en 24 jaar gaat het om 7 procent. Bijna
anderhalf miljoen mensen kunnen dus onvoldoende lezen, schrijven en rekenen om volledig
mee te komen in de maatschappij. Tot deze groep worden ook tweede- en derdegeneratieimmigranten,
Surinamers en Antillianen gerekend. Functioneel analfabetisme vormt daarmee
een flinke drempel om aan zogenaamd drempelloze scholing deel te kunnen nemen. (bron:
www.alfabetisering.nl)
20 Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland, CINOP, juni 2004