Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland - website ...

3.1.7 Evaluatie
Inburgering
Op verzoek van de Tweede Kamer heeft de Algemene Rekenkamer in 2000 een onderzoek
gedaan naar de besteding van de budgetten voor inburgering van en taalonderwijs aan
allochtonen (Inburgering en taalonderwijs allochtonen, Tweede Kamer, 1999-2000, 27.275,
nrs.1-2).
De gemeenten hebben de regierol voor dit beleid. Zij krijgen budgetten voor inburgering en
taalonderwijs respectievelijk van het Ministerie van VWS en van het Ministerie van OCenW.
In 2000 ging het in totaal om circa € 134 miljoen, in de begrotingen 2003 staat in totaal €
276 miljoen opgenomen. De gemeenten sluiten contracten met de Regionale
Onderwijscentra (de ROC's), die het taalonderwijs aan allochtonen verzorgen.
De belangrijkste conclusies en aanbevelingen van het onderzoek waren:
• Er was te weinig informatie beschikbaar over de financiering en de resultaten van de
inburgering en het taalonderwijs. Dit wordt deels veroorzaakt door het feit dat er
verschillende regelingen zijn (voor inburgering van nieuwkomers, voor taalonderwijs
aan nieuwkomers en voor inburgering van oudkomers), die ieder verschillende eisen
stellen aan de informatie die onderwijsinstellingen en gemeenten moeten verstrekken.
De Algemene Rekenkamer beveelt aan om één informatiesysteem voor alle regelingen
op te zetten, waarin gegevens over de uitvoering van het beleid maar één keer hoeven te
worden ingevoerd;
• Verschillende regelingen betekent ook: verschillende geldstromen, die op verschillende
grondslagen berusten en niet op elkaar aansluiten. De Algemene Rekenkamer beveelt
aan deze geldstromen te bundelen tot één budget met één financieringssystematiek;
• Er was onvoldoende inzicht in het rendement van de taalopleidingen. Voorzover op
basis van de informatie viel na te gaan, werd het beoogde taalvaardigheidsniveau vaak
niet bereikt. De Algemene Rekenkamer beveelt aan te onderzoeken hoeveel opleiding er
nodig is om buitenlandse leerlingen behoorlijk Nederlands te leren;
• Verzuim en uitval vormen in alle fasen van het inburgeringstraject een probleem.
Oorzaken kunnen zwangerschap, psychische problemen, gebrek aan kinderopvang en
het combineren van taallessen met werk zijn. Zowel de ROC's als de gemeenten
reageren onvoldoende op verzuim en uitval. De Algemene Rekenkamer beveelt aan
hieraan meer aandacht te besteden, onder andere door voorzieningen voor kinderopvang
te creëren of uit te breiden.
Sinds de publicatie van het Rekenkameronderzoek zijn er de volgende belangrijke
ontwikkelingen (stand van zaken 2002) op het terrein van inburgering geweest:
• De oprichting van de Taskforce Inburgering;
• De evaluatie van de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN);
• De evaluatie van de Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB);
• Het onderzoek naar de doelmatigheid van het inburgeringsbeleid van
Interdepartementaal Beleids Onderzoek (IBO) van het Ministerie van Financiën;
• De aanwijzing van inburgering als Groot Project. Grote Projecten vallen onder de
Procedureregeling Grote Projecten, waarin een geregelde informatievoorziening aan de
Tweede Kamer over opzet en voortgang verplicht is gesteld.
Het IBO-onderzoek werd medio 2002 afgerond. Het richtte zich vooral op de organisatie van
de inburgering en het systeem van beleid, wet- en regelgeving. In dit onderzoek werden
onder meer de rapportages van de Taskforce, de resultaten van de evaluaties van de WIN en
de WEB en de eerste rapportage over het Groot Project Inburgering verwerkt.
De Algemene Rekenkamer concludeert in 2003 dat de Taskforce de noodzakelijke basis
heeft gelegd om de knelpunten in de uitvoering van het inburgeringsbeleid aan te pakken.
Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland, CINOP, juni 2004
31