Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland - website ...

Hoewel werkgevers en werknemers, zowel binnen als buiten de CAO, binnen de door sector
of overheid aangegeven grenzen, hun scholingsbeleid kunnen bepalen, hebben de
koepelorganisaties, scholingsfondsen en hun gemeenschappelijke beleid sterke invloed op
zowel vraag als aanbod van scholingsactiviteiten. Opmerkelijk genoeg heeft echter bijna de
helft van de fondsen geen doelgroepenbeleid (zie tabel 3.1).
Tabel 3.8: Doelgroepenbeleid scholingsfondsen 1999
%
Geen doelgroepenbeleid 41
Laaggeschoolden 29
Ouderen 24
Vrouwen 18
Allochtonen 12
Werkzoekenden 12
Anders 6
(Bron: Waterreus, 2002)
Fondsen die de scholingsdeelname van bepaalde groepen werknemers stimuleren, richten
zich daarbij het meest op laaggeschoolden, gevolgd door ouderen en vrouwen. Allochtonen
en werklozen worden soms ook extra gesubsidieerd. Overigens blijkt dat 41 procent van de
fondsen (ook die zonder doelgroepenbeleid) activiteiten te organiseren gericht op mensen
zonder startkwalificatie (Bron: Watterreus, 2002).
Werkgevers neigen vooral te investeren in functiegerichte competenties die van direct nut
zijn voor het eigen bedrijf, bij hoge uitzondering bieden werkgevers gelegenheid tot scholing
voor bedrijfsoverstijgende competenties. In kleine bedrijven in sectoren met hoge
arbeidsmobiliteit wordt echter in bedrijfsrelevante competenties nauwelijks geïnvesteerd. In
2002 heeft de SER als antwoord op een adviesaanvraag van het Kabinet de upgrading van de
beroepsbevolking als een knelpunt aangemerkt. Werkgevers nemen veel initiatief in het
stimuleren van scholing die is gericht op de huidige functie, maar scholing gericht op het
toekomstige functioneren is in veel gevallen minder nadrukkelijk in beeld. Scholing, zonodig
voor werk in andere bedrijven en sectoren, kan wenselijk zijn voor bijvoorbeeld werknemers
die hun baan dreigen te verliezen. Op dit punt zal het individu zich meer bewust moeten
worden van zijn eigen verantwoordelijkheid voor zijn inzetbaarheid nu en in de toekomst. Er
zijn nu, volgens de SER, voor het individu te weinig prikkels om hem te stimuleren meer
verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen employability.
De Onderwijsraad signaleert in dit verband eveneens een eenzijdige investering in een leven
lang leren: er is sprake van een onderinvestering in laaggeschoolden en ouderen. Deze
doelgroepen worden door werkgevers vrij systematisch overgeslagen (Bron: Onderwijsraad,
2003).
Om een startkwalificatie te behalen kan worden gebruik gemaakt van reguliere
onderwijstrajecten, maar ook van het erkennen van in de praktijk verworven competenties
(ECV). Het Ministerie van Economische Zaken, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid financieren om die
reden het in 2001 gestarte Kenniscentrum EVC, een samenwerkingsverband van Stoas,
CINOP en de CITO-groep.
EVC maakt, evenals certificering, competenties waarover een individu beschikt zichtbaar en
zorgt voor beoordelen en waarderen van die competenties en voor publieke erkenning ervan.
Hoewel het begrip EVC in Nederland soms gereserveerd wordt voor erkenning van
38 Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland, CINOP, juni 2004