Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland - website ...

1 Inleiding
In 2003 heeft de OECD een rapport uitgebracht over de toegang tot en deelname aan
leeractiviteiten van volwassenen (Beyond rhetoric: Adult learning policies and practices,
Parijs, 2003). Zowel het onderzoeksproces als het resultaat zijn positief ontvangen. Deze
ervaring was voor de OECD aanleiding om op dit thema een tweede rapportage uit te
brengen met de inbreng van vier landen voor studie over de gehele breedte van het
onderzoeksterrein en de inbreng van vijf landen voor een focus op de toegang en deelname
van laaggeschoolde volwassenen. Nederlands is één van de vijf landen, die zich focussen op
laaggeschoolde volwassenen. In het kader van dit project heeft het ministerie van OCW aan
CINOP gevraagd om een achtergrondrapport over dit thema voor de Nederlandse situatie
samen te stellen.
Onderzoekskader
De kernvraag van de OECD is te onderzoeken of de mogelijkheden tot leren voor
laaggeschoolde volwassenen adequaat zijn en hoe volwasseneneducatie en opleiden een
antwoord kunnen geven op de vragen vanuit de arbeidsmarkt.
Uitgangspunten
Dit rapport is een brondocument met de feiten en cijfers die in de periode van oktober 2003
tot februari 2004 bekend zijn over het opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland.
In de OECD studie is de doelgroep van deze studie omschreven als volwassenen van 25-64
jaar die niet in het bezit zijn van een startkwalificatie 1 en die bovendien het initieel
(dag-)onderwijs verlaten hebben.
Er worden vier contexten onderscheiden waarin laaggeschoolde volwassenen leren:
• Verplichte leertrajecten voor werk en inburgering;
• Leren voor werk;
• Leren met betrekking tot sociale cohesie;
• Leren voor persoonlijke ontwikkeling.
Opzet van dit rapport
De onderzoeksvragen voor de achtergrondstudie voor het reviewbezoek zijn door de OECD
in een format uitgewerkt. Voor de oorspronkelijke rapportage en voor de verzameling van de
gegevens is dit format gebruikt. Voor deze rapportage is voor een andere opzet gekozen:
In hoofdstuk 2 worden algemene gegevens verstrekt. Het gaat in eerste instantie om
economische en demografische gegevens en gehanteerde definities. Vervolgens komen in
algemene zin aspecten als beleid, deelname, belemmeringen, motivatie en leervragen aan de
orde. In hoofdstuk 3 worden deze aspecten, voor zover van toepassing, per context waarin
wordt geleerd gespecificeerd. Het rapport wordt afgesloten met een hoofdstuk conclusie.
1 Als laagste opleidingsniveau als voorwaarde voor een succesvolle beroepsloopbaan wordt in het Nederlandse beleid niveau 2
van de Nederlandse kwalificatiestructuur voor het beroepsonderwijs aangehouden.
Opleiden en leren van laaggeschoolden in Nederland, CINOP, juni 2004
3