NEM 3, oktober 2005 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Ook in Vlaanderen ging een meer lezersgerichte benadering van het literatuuronderwijs
gepaard met een verbreding van het tekstaanbod. Het literatuuronderwijs
in Vlaanderen zou volgens Ronald Soetaert leerlinggericht zijn, met
de nadruk op de eigen ervaring van de leerling en op diens expressie. Die karakteristiek
komt aardig overeen met Carters voorbeelden uit de Engelse situatie in
de jaren tachtig. Soetaert bespeurt in de jaren negentig eveneens een back to
basics-tendens. De (terugkeer van de) canon staat weer ter discussie. Hij pleit
voor rekening houden met diverse subculturen en met nieuwe media en staat
een herwaardering van de canon voor. Het aanleren van ‘geletterdheden’
herinnert aan wat in Nederland het verwerven van literaire competentie heet
(zie Soetaert 2000).
De situatie in Duitsland werd belicht door Petra Wieler, die de belangrijke rol
van de vakdidactiek noemt: uitgegroeid tot een wetenschappelijk discipline werd
die het forum waar men de discussie over literatuuronderwijs voerde. Moesten
nieuwe media worden opgenomen in het literatuuronderwijs? Je zou, meende
men, van de moedertaaldocent ‘mediale meertaligheid’ mogen verwachten. In
elk geval leidde dat tot méér dan alleen canonteksten in de klas. In Duitsland
kwam de canon inmiddels weer op de agenda, onder meer doordat de krant er
over schreef in 1997. Een van de vakdidactici noemde de literaire canon een
‘instrument van selectie (…) ontwikkeld door diegenen die vooral zichzelf als de
ware dragers van de cultuur in een maatschappij zien’ (Wieler 2000, p.74),
maar Wieler voegt er aan toe dat de didactici het erover eens zijn dat leerlingen
ook kennis moeten nemen van literaire teksten uit het verleden, of van teksten
die moeilijker toegankelijk zijn en hoge eisen aan de lezer stellen.
Het is opmerkelijk dat er in verschillende landen vergelijkbare ontwik -
kelingen hebben plaatsgevonden. Dat begon met het inrichten van het literatuuronderwijs,
met nationale identiteit als legitimering. Je herkent ook de
verandering van meer tekstgericht naar meer leerlinggericht literatuuronderwijs
en de verbreding van het tekstaanbod in de klas. En de laatste jaren ontstond er
op verschillende plaatsen een discussie over de canon en raakte men her en der
verontrust over leesbevordering. Het literatuuronderwijs blijft een voorwerp van
aanhoudende zorg.
12