NEM 3, oktober 2005 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Blokkers, doordat ze een doorlopend verhaal vertellen, bepaalde verbanden
kunnen laten zien die in Verloren verleden verborgen blijven. Ze komen tot de
conclusie dat de rode draad in de geschiedenis niet eenheid is, maar scheiding.
Het is een verhaal van tegenstellingen, moord en doodslag. Meestal blijkt het
volk tot op het bot verdeeld behalve als het één is met Oranje ten tijde van
oorlog en verdrukking (en tijdens het EK en WK voetbal natuurlijk).
Het is een heerlijk boek met fraaie in- en doorzichten. Het probleem is
alleen, dat de schrijvers door de platen van Isings als uitgangspunt te kiezen,
hun opzet niet tot het einde hebben kunnen volhouden. Isings had namelijk
een duidelijke voorkeur voor historische momenten tot en met de zeventiende
eeuw. Hij gebruikte voor zijn tekeningen graag modellen uit zijn directe
omgeving, maar daar hield zijn affiniteit met het ‘moderne’ leven op. De enige
Isings van een historische gebeurtenis uit de twintigste eeuw is een winterlandschap
met Duitse soldaten die gevangenen naar een concentratiekamp brengen.
Ook onderwerpen uit de achttiende en negentiende eeuw zijn schaars in Isings’
oeuvre, zodat de Blokkers zich aan het einde van het boek hebben moeten
behelpen met lange stukken tekst zonder illustraties.
Het vooroudergevoel eindigt met drie essays van Jan, Jan jr en Bas Blokker over
de periode vanaf de Tweede Wereldoorlog tot en met de moord op Theo van
Gogh. Aardig is vooral het stuk van Jan Blokker over de bezetting waarin hij zijn
eigen ervaringen vertelt als twaalfjarige geconfronteerd met de grote gebeurtenissen
van zijn tijd.
Het boek is in veel opzichten typerend voor de vaderlandse geschiedenis
anno 2005. Het vooroudergevoel mag weer, maar we kijken nu wel kritisch naar
de geschiedenis. De vaderlandse geschiedenis biedt soms lessen voor het heden,
maar soms ook schaamte vanuit ons moderne perspectief. Het verhaal is de
moeite waard om te worden verteld en overgedragen aan volgende generaties
maar in de woorden van Blokker: ‘iedereen die een vaderlandse geschiedenis
schrijft, is het geraden te erkennen dat de wereld groter is’.
Noten 1 De aangepaste tekst verscheen in maart 2005 in de vorm van een
boekje met de titel Kortweg Nederland met als ondertitel: wat
iedereen wil weten over onze geschiedenis. Dus geen moeten
meer in deze titel.
2 Er is al eerder een overzicht van de vaderlandse geschiedenis
verschenen op basis van objecten uit deze collectie, van de hand
van Nelleke Noordervliet: Op de zeef van de tijd, een geschiedenis van
Nederland. Zwolle, Waanders, 1999, isbn 90–400–9362–8.
57