kennispoort_jaarindex 2014_def

26JAARINDEX 2014 KENNISPOORT VERLOSKUNDE26“Van de vrouwen van nu kunnen we veel leren voor1.2EpidemiologieMaternale gezondheidEPIDEMIOLOGIE GEZONDHEID VAN DE PASGEBORENE VOORWOORDtoekomstige zwangerschappen.”pREGnant: Nederlands register voor geneesmiddelengebruik tijdens dezwangerschap.NIEUWIN JAARINDEXMaternale gezondheid krijgt een steeds prominentere plek op de nationale en internationale onderzoeksagenda. Indeze jaarindex verschijnen dit jaar 16 onderzoeksprojecten op dit gebied. Het is goed om te zien dat er een mooiemix is tussen onderzoek uit de eerste en uit de tweede en derde lijn.Onderzoek heeft uitgewezen dat ongeveer 80% van de zwangere vrouwen op enig moment in de zwangerschap een geneesmiddelgebruikt (zowel recept plichtige als vrij verkrijgbare middelen). In de dagelijkse praktijk wordt u daarom geregeld geconfronteerdmet de vraag of een geneesmiddel veilig gebruikt kan worden of wat de mogelijke effecten kunnen zijn indien een middelreeds gebruikt is. Zoals u zelf wellicht ervaren heeft, is er vaak beperkte kennis beschikbaar op het gebied van geneesmiddelengebruiken zwangerschap. In het zwangerschapsregister pREGnant worden gegevens van zo veel mogelijk zwangere vrouwenverzameld. Zwangere vrouwen leveren zelf de gegevens aan door het periodiek invullen van digitale vragenlijsten. Gegevens uitonder andere de PRN zullen waar nodig ter aanvulling dienen. Om de zwangere vrouwen te attenderen op pREGnant, wordtzorgverleners gevraagd om vrouwen uit te nodigen voor deelname.DoelHet doel van pREGnant is om de ervaringen metgeneesmiddelengebruik door zwangere vrouwen op eengestructureerde wijze te registreren, zodat deze dagelijksepraktijkervaring inzicht geeft in de mogelijke effecten (zowel risico’sals veiligheid) van geneesmiddelengebruik tijdens zwangerschap opzowel de gezondheid van moeder als (ongeboren) kind.Vraagstelling/HypotheseMet behulp van pREGnant komt er meer kennis beschikbaar overgeneesmiddelengebruik tijdens zwangerschap en lactatie, wat vangroot belang is in de dagelijkse praktijk vanzwangerschapsbegeleiding.RelevantieDe uitkomsten van deze prospectieve naturalistische studie dienenter verbetering van de voorlichting en begeleiding van zwangerevrouwen. De zorgverlener kan een betere afweging maken bij hetvoorschrijven van geneesmiddelen, terwijl de zwangere vrouw goedgeïnformeerd kan worden over de mogelijke effecten. Omdat deTeratologie Informatie Service (TIS) het zwangerschapsregister kanraadplegen, kunnen de gedocumenteerde ervaringen direct ingezetworden bij het counselen van zorgverleners.Projectleider(s)Prof.dr. Eugene van Puijenbroek (Nederlands Bijwerkingen CentrumLareb)Projectuitvoerder(s)Drs. Saskia Vorstenbosch (Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb)Contact projectDrs. Saskia Vorstenbosch, projectcoördinators.vorstenbosch@lareb.nlBegin en einddatumBegindatum: 1 april 2014Deze observationele studie zal voor onbepaalde tijd voortgezetworden vanwege de noodzaak tot continue monitoring van demogelijke effecten van geneesmiddelengebruik tijdenszwangerschap en lactatie.SamenwerkingspartnersDe ontwikkeling, validatie en implementatie van pREGnant gebeurtin samenwerking met het RadboudUMC. Daarnaast wordt ersamengewerkt met diverse verloskundige praktijken en ziekenhuizenin Nederland en de epilepsiecentra Kempenhaeghe en SEIN.Trefwoordregistry, pregnancy, breastfeeding, teratology, medicine, maternalexposure, pregnancy outcome, embryonic and fetal development,postnatal development, congenital abnormalitiesSteeds nadrukkelijker groeit het besef dat een goede registratie van basisgegevens in de Landelijke VerloskundeRegistratie van cruciaal belang is voor de kwaliteit van epidemiologisch onderzoek. De aandacht voor het belangvan heldere, uniforme en complete registratie aan de bron, van landelijke partijen maar ook van een aantalregionale geboortezorg consortia, is zeer bemoedigend en zal de kwaliteit van toekomstig wetenschappelijkonderzoek bevorderen.Een belangrijk deel van het Nederlandse onderzoek in dit hoofdstuk behelst de relatie tussen hypertensieveaandoeningen in de zwangerschap en cardiovasculaire aandoeningen op latere leeftijd. Dit is duidelijk een ‘hotissue’op dit moment, dat door verschillende onderzoeksgroepen op verschillende manieren wordt belicht. DeGeneration R study uit Rotterdam herbergt ook op dit gebied een schat aan informatie die nog steeds ontgonnenwordt. Ook door andere centra wordt gewerkt aan grotemeerjarige projecten die meer inzicht moeten geven in de lange termijn risico’s van vrouwen met hypertensieveaandoeningen in de zwangerschap. Daarbij ligt het accent op pathogenese, risicofactoren en preventiestrategieën.Interessant is de vraag of het aanbieden van programma’s voor cardiovasculair risicomanagement aan deze jonge,gezonde vrouwen kosteneffectief is.Daarnaast is er ruim aandacht voor een aantal ernstige maternale complicaties van de zwangerschap.Verschillende studies onderzoeken de behandeling van extreme fluxus postpartum, maligniteiten in dezwangerschap, perimortem sectio, vruchtwaterembolie, eclampsie en SAMM (severe acute maternal morbidity) inzijn algemeenheid. Naast het feit dat de structurele registratie van maternale sterfte door de auditcommissiemoedersterfte van de NVOG niet meer weg te denken is uit het Nederlands verloskundig landschap, krijgt ook destructurele registratie van ernstige maternale morbiditeit steeds meer handen en voeten binnen de internationalesamenwerking in de INOSS (International Network of Obstetric Surveillance Systems).Andere belangrijke onderwerpen die in dit hoofdstuk aan de orde komen zijn de relatie tussen congenitalehartafwijkingen en vroeggeboorte, de rol van cortisol bij hyperemesis gravidarum, en het nut van screening opchlamydia, gonorrhoea en trichomonas in de zwangerschap. Tenslotte richten twee onderzoeksgroepen zich op defysiologische aspecten van de zwangerschap, namelijk de normale ontwikkeling van gewicht en bloeddruk in dezwangerschap en het perinataal welbevinden in relatie tot ziekteverzuim.Dr. Marrit SmitKlinisch verloskundige en onderzoeker, LUMCen docent PA-KVDr. Joost ZwartGynaecoloog, Deventer Ziekenhuis