Participatie aan leeractiviteiten na het initieel onderwijs met een ...

Theoretisch en conceptueel kader 14dat dient als mechanisme om andere vormen van kapitaal uit te wisselen. Eenindividu is, via deze persoonlijke hulpbronnen, in staat om nieuwe expertise,bronnen en ondersteuning aan te boren (Nicaise, 2008; O’ Brien & Fathaigh, 2005).Coleman (1988) definieert sociaal kapitaal op het mesoniveau. Hij meent datsociaal kapitaal ontstaat uit de structuur van relaties tussen individuen en dat hetbepaalde handelingen van individuen binnen het sociale systeem bevordert. Doormiddel van sociaal kapitaal kunnen bepaalde doelen bereikt worden die nietzouden bereikt zijn indien sociaal kapitaal afwezig was. In die zin is sociaalkapitaal productief. Uit zijn eigen onderzoek naar schoolprestaties bleekbijvoorbeeld dat hoe meer kinderen via het netwerk van hun ouders toeganghadden tot kennis en vaardigheden, hoe succesvoller de onderwijsloopbaan was.Putnam (1993, 2000) gebruikt het begrip sociaal kapitaal dan weer op eenmacroniveau. Voor hem behoort sociaal kapitaal niet alleen toe aan individuen ofindividuele relaties, maar wordt het beschouwd als een eigenschap van groepen ofvan de samenleving in haar geheel. Putnam benadrukt dat sociaal kapitaal bestaatuit drie componenten: morele verplichtingen en normen, sociale waarden(voornamelijk vertrouwen) en ten slotte sociale en informele netwerken (in hetbijzonder bijvoorbeeld lid zijn van een vereniging, netwerken van familie, burenen vrienden). Voor hem is de verbondenheid binnen een gezin of familie essentieelom het maatschappelijke vertrouwen en de relaties binnen samenlevingen instand te houden. Sociaal kapitaal bevordert coördinatie en samenwerking voorwederzijdse voordelen (Hooghe, 2003; O’ Brian & Fathaigh, 2005).Met betrekking tot onderwijs en levenslang leren kan sociaal kapitaal bestaan uitgezinsrelaties, nabije sociale netwerken, maar ook bijvoorbeeld meer geïnstitutionaliseerdevormen van sociaal kapitaal, zoals bijvoorbeeld kinderopvang (Nicaise,2008). Al deze vormen van sociaal kapitaal zijn essentieel voor de onderwijsloopbaanvan individuen of, in functie van de deelname aan levenslang leren, voor hetbeslissingsproces en het rendement van deelname.2. Conceptueel kader2.1 Definitie van levenslang lerenLevenslang leren kan op verschillende manieren gedefinieerd worden. Baert(2002) stelt volgende definitie voor: ‘Levenslang leren is een proces, waarbij zowelpersonen als organisaties, in alle contexten van hun functioneren de nodige kennisen competenties verwerven om hun professionele, economische, sociale en cultureletaken in een snel veranderende samenleving beter aan te kunnen en zichdaarbij kritisch, zingevend en verantwoordelijk kunnen opstellen’.