10 juni 2004 Eindrapport Taakgroep Vernieuwing ... - Vecon

Een tweede moderne vreemde taal in hetvmbo?De Taakgroep is gevraagd een advies te formuleren over de plaats vande tweede moderne vreemde taal in het vmbo, letterlijk:‘... of handhaving van een tweede moderne vreemde taal in ten minsteeen deel van het vmbo in het verplichte curriculum gewenst is en overde manier waarop dat zou kunnen plaatsvinden. Hierbij wordt nadrukkelijkrekening gehouden met de mogelijkheden van de verschillendeleerlingengroepen.’worden collectief vrijgesteld van deze verplichting. De overgangsmaatregelensinds augustus 2001 maken het mogelijk om af te wijken vande voorschriften voor leerlingen die naar verwachting de basisberoepsgerichteleerweg zullen volgen en voor leerlingen met een LWOOindicatie.Hier kan desgewenst dus volstaan worden met het aanbiedenvan Engels.Bij afwijkende programmering of vrijstelling is in alle gevallen instemmingvan de ouders van de leerling verplicht. Zij dienen door hetbevoegd gezag van de school op de hoogte gebracht te worden van degevolgen van de (collectieve) vrijstelling of de (collectieve) afwijkingvan het programma.Deze adviesvraag past in het streven om het aantal verplichte vakken inde onderbouw van het voortgezet onderwijs terug te brengen en om tekomen tot een compact, overzichtelijk en voor alle leerlingen haalbaarkerncurriculum.Het voorgestelde programma voor de onderbouw van het voortgezetonderwijs zal bestaan uit een kerndeel (het kerncurriculum) en eendifferentieel deel. In het differentiële deel plaatst de school vakkenwaarmee hij zich wil profileren of waarmee specifieke doelgroepenleerlingen bediend worden. In het kerndeel hoort het gehele kerncurriculum;bij verplichting van een tweede moderne vreemde taalVoor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs in de provincie Fryslângeldt dat Fries in het aanbod van de eerste leerjaren opgenomen moetworden. Vrijstelling is mogelijk op individuele basis en collectief indelen van Fryslân waar geen Fries gesproken wordt.Bij de verdeling van de leerstof in een kerndeel en een differentieeldeel blijft de mogelijkheid van een verplichting voor schoolsoorten(doelgroepen) via het Inrichtingsbesluit bestaan. Zo zal een gymnasiumin de onderbouw de klassieke talen moeten blijven aanbiedenen blijven drie moderne vreemde talen in de onderbouw van havo envwo verplicht.maakt deze taal dus ook deel uit van het kerncurriculum.Actuele ontwikkelingenHieronder beschrijven wij de situatie van het vreemdetalenonderwijs inde onderbouw van het Nederlandse voortgezet onderwijs. Webeschrijven de regelgeving, de actuele ontwikkelingen en de praktijk,die niet probleemloos te noemen is. Vervolgens geven we aan hoe deTaakgroep te werk is gegaan om tot een gefundeerd advies te komen,waarna we dit advies formuleren.De kerndoelen basisvorming van 1993-1998 en 1998-2003 leggen denadruk op communicatief talenonderwijs. Meer dan voorheen wordtgestreefd naar het verwerven van communicatieve vaardigheden encommunicatieve competenties. Dit is terug te vinden in de gebruiktemethodes. Luisteren, spreken en lezen krijgen hierbij meer aandachtdan (foutloos) schrijven. Grammatica wordt zoveel mogelijk in dienstRegelgevinggesteld van het verwerven van deze vaardigheden.In het primair onderwijs is Engels al jaren een verplicht vak. VroegtijdigIn de huidige wet- en regelgeving (WVO en Inrichtingsbesluit) is Engelsals moderne vreemde taal voor alle leerlingen verplicht. In de onderbouwvan havo en vwo maken bovendien Frans en Duits als tweede enderde moderne vreemde taal deel uit van het verplichte curriculum.Vrijstelling van deze verplichting is niet mogelijk, wel kan bij eenhandicap als dyslexie het programma worden aangepast. Een uitzonderingkan ook worden gemaakt voor leerlingen die eerder in hetbuitenland onderwijs volgden.In het vmbo is een tweede moderne vreemde taal verplicht, zodat alleleerlingen in de onderbouw Frans of Duits volgen. Ontheffing, bijvoorbeeldwegens dyslexie, blijft bij overstap van vmbo naar havo geldig.Een bijzondere uitzondering vormen in het vmbo de leerlingen met eenindicatie voor leerwegondersteuning die voor 20 procent van hunlestijd een programma praktische sectororiëntatwie (PSO) volgen: zijaanbod van Engels maakt het voor het jonge kind mogelijk in dezewereldtaal te communiceren (ook via het internet) en maakt het vroegvertrouwd met het verwerven van een andere taal dan de moedertaal.De europeanisering van de EU-landen vraagt om burgers die zich inmeerdere talen kunnen verstaan met hun Europese medeburgers.Economische, wetenschappelijke en toeristische contacten nemen snelin aantal toe. Steeds meer zijn ook lager opgeleide burgers actief overde grens (zowel Nederlanders in het buitenland als buitenlanders inNederland). In Europees verband is samenwerking rond de vereistetaalvaardigheden op gang gekomen, met als resultaat het EuropeesReferentiekader, een overzicht van te bereiken niveaus in de verschillendedeeltaalvaardigheden. Scholen kunnen gebruik maken van hethierop gebaseerde Taalportfolio, waarin de vorderingen van leerlingenmet behulp van gestandaardiseerde toetsen worden bijgehouden.Hiermee kan al in het basisonderwijs een begin gemaakt worden.54 Beweging in de onderbouw / Bijlagen