10 juni 2004 Eindrapport Taakgroep Vernieuwing ... - Vecon

oasterjen en dan learlingen op ‘en nij te groepearjen neffenstaalbehearskingsnivo, bygelyks Frysktalige en net-Frysktalige learlingenbyinoar. Yntegraal taalûnderwiis is ek in mooglikheid: dêrynpublikaasjes fan de skoalle. Der stiet op dit stuit al genôch twatalichmateriaal ta foldwaan foar dy skoallen dy’t op dit punt fierder geanwolle as de minimumferplichting.wurdt it oanbod foar Frysk ferweefd mei Nederlânsk en / of Ingelsk.AdvizenFierder hawwe de skoallen it frij om per foar dit fak spesifike learlingegroepin oare kar te dwaan. Oars sein: de kearndoelen binne ferplichte,de foarm fan it oanbod is dat net.De Taakgroep advisearret om foar Frysk:• yn it kearndoelebeslút ek kearndoelen foar Frysk op te nimmen, enBiede wy Frysk yn de boppebou oan as eksamenfak of net? Sawolbinnen it vmbo (op dit stuit allinnich binnen de teoretyske en mingdelearwei; foar de kaderberopsrjochte en de basisberopsrjochte learweiis dy opsje der foarearst noch net) as havo/vwo binne der eksamenprogramma’sfoar Frysk dy’t de skoalle oanbiede kin. Meast wrakseljeskoallen yn dit ramt mei it lytse tal learlingen dat eksamen dwaan wolyn Frysk, alhoewol’t it tal eksamenkandidaten as ûnderdiel fan detwadde faze havo/vwo fiks omheech gien is (frijwat ûngelikens spraatoer de skoallen yn de provinsje). Gearwurking mei oare skoallen en itsystematysk brûken fan in elektroanyske learomjouwing kinne dêrbyyn de heine takomst nei alle gedachten (bedriuwsekonomyske) nijemooglikheden oan skoallen biede (en dus oan learlingen). Der binnewol yn de line fan it útstel sa’t dat hjirûnder opnommen is. Dy kearndoelenbesteane út twa parten: in algemien diel foar alle learlingen enspesifike doelen foar Frysktalige en net-Frysktalige learlingen. Dêrby issafolle as koe oansletten by de kearndoelen foar respektivelik Nederlânsk(it perspektyf fan de memmetaal) en Ingelsk (it perspektyf fan defrjemde taal);• de beneaming foar it fak te ferfangen troch ‘Friese taal en cultuur’(‘Fryske taal en kultuer’), om dêrmei de nije ynhâld foar dit ûnderwiismêdmei namste mear klam te markearjen. Mei it taheakjen fan‘kultuer’ wurdt sawol it omtinken foar de Fryske kultuer as it twataligekarakter fan de provinsje as wêzentlik ûnderdiel fan de Fryske kultuerûnderstreke.op dit stuit ûnderskate inisjativen om te kommen ta in digitaal ‘faklokaal’foar Frysk.In tredde kar dy’t in skoalle meitsje kin, is it ûntwikkeljen fan in trochgeandelearline foar Frysk, fan klasse 1 ôf oant en mei it eksamen. Itprogramma yn de basisfoarming sil dan ferbûn wurde mei de eksamenprogramma’syn de boppebou fia Frysk as fakultatyf programma ynbygelyks klasse 2 en 3. In part fan it differinsjele kurrikulum kin dêrfoarornearre wurde. Op sa’n wize kinne learlingen – as se dêrfoar kieze – ynalle jierren fan it fuortset ûnderwiis Frysk folgje. Ek hjirre jildt dat inskoalle út bedriuwsekonomyske oerwagings in minimumoantal learlingeneaskje kin; de subsydzjemooglikheden fan de provinsje dy’t derhjoed de dei binne, hawwe nammers in positive ynfloed op dy oerwagings.Fan grut belang is ek de trochgeande learline út it primêrûnderwiis wei. In goede oerdracht en it brûken fan diagnostysketoetsen kinne dêr hiele goede tsjinsten by bewize.De provinsje stimulearret skoallen om in taalbeliedsplan te ûntwikkeljen.Dat docht bliken út it provinsjale Plan fan oanpak Frysk yn itûnderwiis fan septimber 2002. Dat plan fan oanpak is formulearre neioanlieding fan de bestjoersôfspraak mei de ryksoerheid. Yn it taalbeliedsplankin de skoalle taalbelied ferantwurdzje, útgeande fan despesifike talige kontekst fan de skoalle. De kar út de mooglikhedendêr’t hjirboppe in tal fan oanjûn is, kin dan ek fierder ferantwurdewurde. By sa’n beliedsplan heart ek in bewuste kar oangeande Frysk asfiertaal by oare fakken as Frysk of bygelyks it brûken fan Frysk yn62 Beweging in de onderbouw / Bijlagen