10 juni 2004 Eindrapport Taakgroep Vernieuwing ... - Vecon

wat wil ik, wat kan ik?), op hun ontwikkelingsmogelijkheden (hoe zouik willen worden, hoe zou mijn leven er uit kunnen zien, wat wil ikleren?) en op de wereld van studie en beroep (welke mogelijkhedenzijn er voor mij?).De leerling leert in een uitdagende, veilige en gezonde leeromgevingUiteraard behoren nieuwe, moderne leermiddelen (waaronder ict) eneen veilig en schoon gebouw deel uit te maken van de leeromgevingvan een leerling. Maar er is meer. Leerlingen van 12 - 14 jaar verkennenmogelijkheden en grenzen van zichzelf en anderen. Ze zoeken daarinHet onderwijs in de onderbouw wil recht doen aan de ontwikkelingsfasevan kinderen in de leeftijd van 12 tot 14 jaar door hen te helpenhun wereld te begrijpen en uit te breiden, hen te leren omgaan metverschillen tussen individuen en groepen mensen, en door hen in staatte stellen in toenemende mate zelf sturing te geven aan hun leren enzelf verantwoordelijkheid te nemen.ook uitdagingen en risico’s. Hun leeromgeving moet daaraantegemoetkomen en tegelijkertijd voor veiligheid zorgen: een klimaatdat prikkelt tot leren; contexten die realistisch en herkenbaar zijn; eensfeer waarin fouten gemaakt mogen worden; conflicten die opgelostworden door met elkaar te praten en naar elkaar te luisteren, en waaringezond en verantwoordelijk gedrag wordt gestimuleerd.De belangrijkste kenmerken van het onderwijs in de onderbouw zijn:De leerling leert in een doorlopende leerlijnOnderwijs in de onderbouw wordt gekenmerkt door de zorg voor eenDe leerling leert actief en in toenemende mate zelfstandigRecente inzichten in hoe kinderen leren, maken duidelijk dat actief enzelfstandig leren een hoger rendement oplevert dan passief. Daarnaastkomt het tegemoet aan de behoefte aan zelfstandigheid van kinderenin deze ontwikkelingsfase. Om actief en zelfstandig leren mogelijk temaken, is ‘leren leren’ een wezenlijk onderdeel van het onderwijs.doorlopende leerlijn, over de breuken binnen het stelsel heen: vanprimair naar voortgezet onderwijs en van onderbouw naar bovenbouw.Dat hoeft niet altijd te betekenen dat de verschillen zo klein mogelijkworden gemaakt. Duidelijke overgangen bieden de leerling ook sterkemogelijkheden tot bewust ervaren van groei. Onderwijs en begeleidingmoeten erop gericht zijn de leerling zo goed mogelijk over debreuklijnen heen te helpen en de groei-ervaring voor elke leerling totDe leerling leert samen met andereneen positieve te maken.Ook hierbij speelt de rendementsgedachte een rol, maar het samenleren en werken biedt ook mogelijkheden tot het ontwikkelen enuitbreiden van sociale en communicatieve vaardigheden. Daarnaastkan het leiden tot reële oefensituaties in het leren erkennen van enleren omgaan met verschillen tussen mensen.De leerling leert in samenhangHet is voor leerlingen soms moeilijk de samenhang te zien tussen deverschillende vakken in het voortgezet onderwijs. ‘Leren in samenhang’betekent onder andere dat leerkrachten die relaties tussen de inhouduit de verschillende vakken en leergebieden aanbrengen, en dat zijleerlingen laten werken vanuit het geheel naar het deel.De leerling oriënteert zichHet oriënterend karakter van de onderbouw betekent onder andere datleerlingen zicht krijgen op de mogelijkheden voor hun verdere(school)loopbaan, op de kenmerken van verschillende soorten arbeiden op de samenleving waarin zij leven. Daartoe hoort ook de oriëntatieop waarden, normen en opvattingen in onze maatschappij.Onderwijs met een oriënterend karakter impliceert dat leerlingen lerenkeuzes te maken tussen de mogelijkheden die zij door hun oriëntatieontdekken. Zij toetsen deze mogelijkheden aan de eigen interesses enambities.Beweging in de onderbouw / Bijlagen 15