10 juni 2004 Eindrapport Taakgroep Vernieuwing ... - Vecon

talen is een vrij grote minderheid (ongeveer een derde) voorstander.Conclusies en adviesIn de argumentatie ertegen spelen een rol: de capaciteiten van deleerlingen en de wens om de keuze aan de leerling te laten. Van devoorstanders geeft een groep aan dat ook deze leerlingen wel tot hetaanleren van een tweede vreemde taal in staat zijn, mits het onderwijsop aantrekkelijke wijze verzorgd wordt.Voor de kaderberoepsgerichte leerweg vindt een kleine meerderheiddat er geen verplichting moet komen. Leraren moderne vreemde talenvinden in meerderheid dat die verplichting wel moet worden opgelegd.Daarbij zou wel vrijstelling mogelijk moeten zijn.De uitkomsten van de enquête, de opvattingen van de geraadpleegdeleraren en schoolleiders,leiden tot het volgende standpunt over depositie van de moderne vreemde talen in het vmbo:• alle leerlingen in het vmbo krijgen Engels aangeboden• alle leerlingen in de gemengde en theoretische leerweg volgenverplicht een tweede moderne vreemde taal• leerlingen in de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg doen datalleen als ze daar zelf voor kiezen.Voorstanders wijzen op het belang van het spreken van Duits voor deleerlingen in de grensprovincies (bij werken in de techniek over degrens bijvoorbeeld). Tegenstanders wijzen onder andere op degewijzigde situatie voor de moderne vreemde talen in de bovenbouwvan het vmbo.Voor de gemengde en theoretische leerweg reageert een (zeer) grotemeerderheid van de respondenten in alle subgroepen positief.Argumenten vóór: het is nodig voor doorstroming naar de havo en denoodzaak van een breed aanbod in het algemeen. Tegenargument isvooral de beleidsvrijheid van de school.Voor alle leerwegen geldt dat de meerderheid van degenen die eenoverheidsverplichting niet gewenst achten, vindt dat de school hetaanbod zelf zou moeten bepalen. Zij zijn dus niet van mening dat eentweede of derde moderne vreemde taal niet zou moeten wordenaangeboden, maar dat het al of niet aanbieden door de school zelfbepaald wordt.Gegeven de bovengeschetste actuele situatie in het vreemdetalenonderwijsachten we termen aanwezig om toch tot een meer genuanceerdadvies te komen.Sinds de invoering van het vmbo is steeds meer duidelijk geworden dathet niveauonderscheid tussen basisberoepsgerichte leerweg en kaderberoepsgerichteleerweg groter is dan tussen kaderberoepsgerichteleerweg en gemengde of theoretische leerweg. De laatste drie leerwegenleiden ook toe naar dezelfde niveaus in het mbo, namelijk deniveaus 3 en 4. Daarom is het ook juist om daarin vergelijkbare eisen testellen.Daarmee wordt de positie van de basisberoepsgerichte leerweg eenbijzondere. Een van de bij de Evaluatie Basisvorming naar vorengekomen problemen betreft het niveau en de aard van het onderwijs indeze leerweg. Deze leerlingen zijn gebaat bij een vroege start metonderwijs dat georiënteerd is op het toekomstige beroep. DergelijkDe tweede vraag betrof de wens tot uitbreiding van de keuze metandere talen dan Frans en Duits, waarbij concreet Spaans, Turks enArabisch genoemd werden. Beantwoording van deze vraag wasuitsluitend relevant als het antwoord op de eerste vraag positief was. Iser namelijk geen sprake van een verplichting, dan bepaalt de schoolzelf het aanbod en kan besloten worden om meer talen in het differentiëledeel te plaatsen.De groep van 68 ja-zeggers voor de basisberoepsgerichte leerwegbestaat voornamelijk uit leraren moderne vreemde talen en is voorstandervan een breed aanbod. Ook de 186 ja-zeggers voor de kaderberoepsgerichteleerweg voelen veel voor uitbreiding van het aanbod.Hetzelfde geldt tenslotte voor de ja-zeggers voor de gemengde entheoretische leerweg; hier valt het grote aantal pleiters voor Spaansop.onderwijs is voornamelijk praktijkgericht en zo weinig mogelijk theoretisch;idealiter zijn theorie en praktijk geïntegreerd.Dat in het huidige doorsnee moderne vreemdetalenonderwijs meer dangewenst sprake is van een theoretische benadering, treft deze leerlingendus het meest. Dit zal ongetwijfeld van invloed geweest zijn op(een aantal van) de reacties in de enquête. Zouden we beter in staatzijn ons in dat onderwijs te richten op het verwerven van communicatievecompetenties, waardoor de taal ook als instrument gehanteerdkan worden bij de activiteiten voor andere, ook beroepsgerichtevakken, dan zou het oordeel over de haalbaarheid van een tweede taalvoor deze leerlingen wellicht anders luiden. De algemene argumentenom meer dan een moderne vreemde taal te leren, gelden niet mindervoor deze dan voor alle andere leerlingen. Ook in het beleid van Nederlandin de komende op Europees niveau (‘verbeteren van de beheersingvan de moderne vreemde talen’) wordt voor hen geen onderscheidgemaakt.Versterking van het praktisch-communicatieve karakter van het onderwijszou op termijn tot een beter aanbod voor de basisberoepsgerichteleerweg moeten leiden. Daarom heeft de Taakgroep in de adviseringeen onderscheid overwogen tussen de korte en de lange termijn. Op56 Beweging in de onderbouw / Bijlagen