10 juni 2004 Eindrapport Taakgroep Vernieuwing ... - Vecon

Van de school wordt maatwerk verwacht voor de leerling. Omgekeerdmogen scholen van overheid en Inspectie verwachten dat zij dekwaliteit van dat maatwerk betrekken in de beoordeling van de school.In gesprekken met schoolleiders, leraren en decanen bleek het ideevan een regelvrij derde leerjaar enthousiasme op te wekken. Hetstimuleert tot creatief nadenken over de mogelijkheden in de eigenschool en de keuzes die men zou kunnen en willen maken om voorHet oriënterend karakter van de onderbouw veronderstelt voor alleleerlingen uitstel van keuze van sector of profiel. Tot in ieder geval aanhet eind van het tweede leerjaar moeten scholen het onderwijs zoinrichten dat alle leerlingen binnen hun schoolsoort nog voor allesectoren of profielen kunnen kiezen. In het vmbo kunnen leerlingenvanaf de derde klas het onderwijs in één van de vier sectoren volgen. Inleerlingen het zicht op de tweede fase te verhelderen en de doorlopendelijn sterker aan te zetten. De vergelijking met praktischesectororiëntatie in het vmbo wordt vaak gemaakt. Er is behoefte aanhandreikingen en voorbeelden, maar vooral ook aan mogelijkheden omer gezamenlijk over na te denken en de verschillende mogelijkhedenuit te werken.het havo en het vwo start het onderwijs in profielen pas in het vierdeleerjaar. Dat roept de vraag op naar de positie van het derde leerjaarhavo/vwo. Op het eerste gezicht lijkt het immers of het derde leerjaarhavo/vwo in de regelgeving is vergeten: de kerndoelen gelden voor deeerste twee jaar van de onderbouw havo/vwo en het startpunt voor detweede fase ligt aan het begin van het vierde leerjaar. ‘Hoort het derdeleerjaar havo/vwo nu bij de onderbouw of bij de bovenbouw?’ vragenveel leraren en schoolleiders zich af.Als het zo scherp wordt gesteld en een onomwonden reactie wordtverwacht, is ons antwoord: bij de onderbouw. Laat het onderwijs inprofielen niet eerder dan in het vierde leerjaar beginnen en beschermhet derde leerjaar tegen de dominantie van het eindexamenprogramma;beperk de druk van het eindexamen in havo en vwonadrukkelijk tot de tweede fase. In havo en vwo wordt niet alleen eenbepaalde diepte maar ook een bepaalde breedte van het onderwijsverondersteld. Die breedte zou onder de druk van een examenprogrammaal gauw kunnen bezwijken.Zo’n ongenuanceerd antwoord belicht alleen de kant van het onderscheiden negeert de andere kant, de doorlopende lijn. Bewaking vanhet onderscheid tussen eerste en tweede fase betekent niet dat descheiding voor de leerling ook scherp en ondoordringbaar moet zijn.Integendeel, een regelvrij derde leerjaar havo/vwo biedt juistmogelijkheden om de lijn naar de tweede fase voor leerlingen meervloeiend te laten verlopen. Het jaar kan op verschillende maniereningevuld worden als schakel in de doorlopende leerlijn, oriëntatiebieden op de tweede fase en tegemoetkomen aan verschillen tussenleerlingen, zonder deuren definitief dicht te gooien.18 Beweging in de onderbouw / Hoofdrapport Taakgroep Vernieuwing Basisvorming