Justitie en politie in buitenlandse missies 4 | 10 - HiiL

De rule of law-opbouwmissie in Kosovo115De cultuur van EULEXTot op heden is de ervaring dat de EULEX-cultuur – voor zover jeervan kunt spreken – net zo bureaucratisch en centralistisch isals die van Kosovo! Als Brussel het niet al heeft bepaald, dan is hetwel Head Quarters in Pristina. Met een beetje geluk zit je wel bijde belangrijke meetings, zodat je in elk geval nog geïnformeerdwordt over een en ander en iets kunt inbrengen, en je niet alleenmaar moet rapporteren en uitvoeren. Veel lastiger nog is de onderlingesamenwerking tussen al die verschillende nationaliteiten.De aanpak door een Franse collega is een wereld van verschil metdie van een Finse of Bulgaarse. Allemaal monitoren, mentoren enadviseren over de ‘internationale standaarden’ en de Europese bestpractices, terwijl een Nederlander toch een ander idee zal hebbenvan wat de standaarden voor een Raad voor de rechtspraak moetenzijn dan een Duitser, die het instituut in eigen land niet kent. In deliteratuur, monitorrapportages van ngo’s en bij diverse internationaleonderzoekscentra bestaan vele voorbeelden van standaardenen best practices. Het is voor een groot deel aan de individueleEULEX-medewerker overgelaten om die in de praktijk toe te passen.In die zin is EULEX helemaal niet centralistisch, maar het leidt bijKosovaren wel weer tot verwarring wat nu de beste ‘best practice’ is.Voor Kosovaren is de eigen beeldvorming van de verschillendenationaliteiten een ander lastig aspect van internationale samenwerking.Tijdens de UNMIK-fase was het voor hen moeilijk ominstructies op te moeten volgen van mensen uit – in hun ogen –onderontwikkelde derdewereldlanden (VN-landen). Met onzeEULEX-missie ligt het probleem er vooral met collega’s uit landenvan het voormalige Oostblok. Kosovaren gingen er vroeger metvakantie naartoe en brachten voor hen harde valuta (dollars enDuitse marken), spijkerbroeken, coca-cola en Amerikaanse sigarettenmee. In de Joegoslavische tijd waren dit landen waarvan zijvonden dat die nog ver in ontwikkeling achterliepen. Nu worden zijdoor hen geadviseerd op het gebied van wetgeving en vervolging enmoeten de Kosovaarse rechters ‘jointly’ met hen rechtspreken.Onherroepelijk verbonden aan het ‘missiewerken’ is de vluchtigheidvan onderlinge contacten. Vluchtig, omdat je weet dat je uiteindelijkmaar een korte tijd (gemiddeld een tot twee jaar) samenwerkt.De vluchtigheid is bij collega’s, die gewend zijn van de ene missienaar de andere te hoppen, veel groter dan bij collega’s die tijdelijk