Justitie en politie in buitenlandse missies 4 | 10 - HiiL

Juridische ontwikkelings samenwerking in Rwanda79Dat betekent dat het niveau van kennis en vaardigheden van hetovergrote deel van de studenten op het ILPD, of het nu om rechters,advocaten, officieren van justitie of ambtenaren gaat, uitermatelaag is. Weliswaar hebben zij nu allen een bachelors degree in recht,maar van ervaring is over de gehele linie nauwelijks sprake. Ditbetekent tevens dat er geen beroepscultuur en -traditie bestaat. Nietin positieve zin – oudere rechters die hun jongere collega’s spelenderwijsde kneepjes van het vak bijbrengen – maar gelukkig ookniet in negatieve zin: er is geen structurele corruptie, de rechterlijkemacht is nog niet structureel afhankelijk van de andere machten inde staat. Alles moet – en kan nog – worden geleerd, variërend vanhoe een rechter of advocaat zich kleedt (geen open schoenen onderde toga), hoe deze zich gedraagt (op tijd aanwezig, geen telefoonsbeantwoorden tijdens zittingen), tot het belang van rechterlijkeonafhankelijkheid en professionele ethiek.Daaraan moet nog worden toegevoegd dat Rwanda omschakelt vanFrans naar Engels – naast de lokale taal Kinyarwanda. Het merendeelvan de bevolking – althans, dat deel dat een schoolopleidingheeft gehad – spreekt Frans; slechts zeer weinigen beheersen Engels.De taal in het (hoger) onderwijs is nu officieel Engels. Ook op hetILPD wordt Engels- en Franstalig onderwezen, terwijl de voertaalin de rechtbanken Kinyarwanda is. Dit leidt bij tijd en wijlen totenorme misverstanden. Zo is alle wetgeving in drie talen vertaald,maar met soms aanmerkelijke verschillen in de teksten. Een discussieover de betekenis van een woord als ‘slachtoffer’ kan in drie talenworden gevoerd, en leidt in elke taal tot andere conclusies.Exact hetzelfde geldt voor de staf van het ILPD: het overgrote deelvan hen had, toen zij in 2007 werden aangenomen, geen enkelewerkervaring; de meesten kwamen vers van de universiteit. Datbetekent dat toen wij begonnen elke stap voor iedereen nieuw was.Er bestonden geen handboeken of procedures voor het organiserenvan training. Computervaardigheden waren uitzonderlijk laag –niemand op het instituut kon een eenvoudig document opmaken;de financieel directeur werkte met Excel, maar telde alles nog metzijn zakcalculator op. De ‘docenten’ hadden vaardigheden nochkennis om onderwijs te geven. Secretaresses moesten leren brievente schrijven en te archiveren. Het aantal stafleden dat behoorlijkEngels sprak, was op de vingers van één hand te tellen.Terwijl het grote tekort aan kennis en vaardigheden juist hetprobleem is dat aangepakt moet worden, wordt het niet altijd als