Juridische ontwikkel<strong>in</strong>gs sam<strong>en</strong>werk<strong>in</strong>g <strong>in</strong> Rwanda69kerkbankjes lag<strong>en</strong>. Je gaat lez<strong>en</strong>. Duiz<strong>en</strong>d pag<strong>in</strong>a’s met persoonlijkeverhal<strong>en</strong>, 3 e<strong>en</strong> onderzoek naar de ervar<strong>in</strong>g<strong>en</strong> van k<strong>in</strong>der<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>sde g<strong>en</strong>ocide, de cijfers achter de g<strong>en</strong>ocide (Dyregrov, Gupta e.a.,2000). De aantall<strong>en</strong> dod<strong>en</strong>, de aantall<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die op de vluchtsloeg<strong>en</strong>, de aantall<strong>en</strong> verdacht<strong>en</strong>, de aantall<strong>en</strong> overlev<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. En jebeseft hoe <strong>en</strong>orm deze g<strong>en</strong>ocide was. Het verbaast niet dat veel vanwat <strong>in</strong> Rwanda gebeurt, is terug te voer<strong>en</strong> op de g<strong>en</strong>ocide.ExpatsOp e<strong>en</strong> andere manier moet je w<strong>en</strong>n<strong>en</strong> aan de expatriats, verkortexpats, de buit<strong>en</strong>landers die <strong>in</strong> ontwikkel<strong>in</strong>gssam<strong>en</strong>werk<strong>in</strong>g werk<strong>en</strong>,diplomat<strong>en</strong>, missionariss<strong>en</strong> <strong>en</strong> ander volk. De doorsnee-expatgrossiert <strong>in</strong> negatieve verhal<strong>en</strong> over ‘ze’, de algem<strong>en</strong>e aanduid<strong>in</strong>gvoor Rwandez<strong>en</strong>. Wie heeft expats eig<strong>en</strong>lijk verbod<strong>en</strong> iets positiefte zegg<strong>en</strong> over het land waar ze als vorst<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>? Cynisme vierthoogtij.E<strong>en</strong> mogelijke verklar<strong>in</strong>g is dat nogal wat expats met veel te veelidealisme naar dat onderontwikkelde Afrika gaan, met de verwacht<strong>in</strong>gdat iedere<strong>en</strong> hier op h<strong>en</strong> zit te wacht<strong>en</strong>. Als dat niet zo blijkt tezijn, als die Rwandees net iets trotser is dan verwacht <strong>en</strong> zich op<strong>en</strong>lijkafvraagt wat je eig<strong>en</strong>lijk komt do<strong>en</strong>, valt dat natuurlijk teg<strong>en</strong>. Enals die Rwandees, als je ge<strong>en</strong> bevredig<strong>en</strong>d antwoord kunt gev<strong>en</strong> overwat jouw <strong>in</strong>dividuele toegevoegde waarde hier is, dan niet meewerktmet jouw goede bedoel<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, is dat natuurlijk e<strong>en</strong> stevige domperop de feestvreugde. Kom jij daar vertell<strong>en</strong> dat ‘ze’ iets toch echtanders moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong> dan ‘ze’ dat al jar<strong>en</strong> gew<strong>en</strong>d zijn, <strong>en</strong> dan will<strong>en</strong>‘ze’ dat niet hor<strong>en</strong>!Normaliter heb je dit soort ervar<strong>in</strong>g<strong>en</strong> ook <strong>in</strong> Europa. Probeer e<strong>en</strong>siets nieuws op te zett<strong>en</strong>, <strong>en</strong> merk hoe dat op allerhande manier<strong>en</strong>wordt teg<strong>en</strong>gewerkt door m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die dat nieuwe eig<strong>en</strong>lijk niet will<strong>en</strong>,om wat voor red<strong>en</strong> dan ook. Verandermanagem<strong>en</strong>t is niet voorniets e<strong>en</strong> apart vak. Maar het probleem van nogal wat expats is datze dat soort negatieve ervar<strong>in</strong>g<strong>en</strong> nooit <strong>in</strong> hun eig<strong>en</strong> cultuur hebb<strong>en</strong>3 Het kort na de g<strong>en</strong>ocide gepubliceerde (<strong>en</strong> e<strong>en</strong> jaar later aangevulde) rapport vanAfrican Rights (1994) bevat e<strong>en</strong> gedetailleerd verslag van de g<strong>en</strong>ocide op basis vanhonderd<strong>en</strong> pag<strong>in</strong>a’s getuig<strong>en</strong>verklar<strong>in</strong>g<strong>en</strong>.
70 Justitiële verk<strong>en</strong>n<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, jrg. 36, nr. 4, 20<strong>10</strong>opgedaan. Te jong, te idealistisch vertrokk<strong>en</strong> naar land<strong>en</strong> die ‘onzehulp zo goed kunn<strong>en</strong> gebruik<strong>en</strong>’. Het was niet helemaal uitzonderlijkom e<strong>en</strong> jonge man of vrouw met kek brilletje, slobberkler<strong>en</strong> <strong>en</strong>op<strong>en</strong> sandal<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> hooggeplaatst persoon b<strong>in</strong>n<strong>en</strong> te zi<strong>en</strong> lop<strong>en</strong>om hem of haar e<strong>en</strong>s te vertell<strong>en</strong> wat er allemaal anders moest. Naarwie dan – wie verbaast het? – niet wordt geluisterd. E<strong>en</strong> dergelijkeervar<strong>in</strong>g is dan al snel e<strong>en</strong> ‘typisch Afrikaanse ervar<strong>in</strong>g’, <strong>in</strong> plaatsvan e<strong>en</strong> wellicht erg algeme<strong>en</strong> m<strong>en</strong>selijke ervar<strong>in</strong>g, die je <strong>in</strong> Leid<strong>en</strong>,D<strong>en</strong> Haag, Hanoi, Accra of <strong>in</strong> Kigali kan overkom<strong>en</strong>.Expats hebb<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> veel weg van rupsjes-nooit-g<strong>en</strong>oeg. Elkestap voorwaarts is nog altijd niet het e<strong>in</strong>dpunt. ‘De Hutu <strong>en</strong> Tutsihat<strong>en</strong> elkaar nog steeds.’ Alsof elke kle<strong>in</strong>e stap op weg naar volledigeverzo<strong>en</strong><strong>in</strong>g niet telt. M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> erg <strong>in</strong> blauwdrukk<strong>en</strong> ted<strong>en</strong>k<strong>en</strong>. De wereld moet ideaal zijn. Alles wordt afgemet<strong>en</strong> aan hete<strong>in</strong>ddoel, <strong>en</strong> wat daar niet aan voldoet, voldoet niet. E<strong>en</strong> gebouw <strong>in</strong>aanbouw is toch altijd nog niet het gebouw dat af is: de vloer<strong>en</strong> zijnnog niet betegeld <strong>en</strong> de lift werkt ook nog niet. Elektriciteit wordtregelmatig onderbrok<strong>en</strong>; er is niet altijd strom<strong>en</strong>d water. Maar gaathet er niet veeleer om dat er ontwikkel<strong>in</strong>g is, voortgang? Dat het doellangzaam, soms gevoelsmatig te langzaam, wordt g<strong>en</strong>aderd? Dat <strong>in</strong>vergelijk<strong>in</strong>g met e<strong>en</strong> jaar eerder stapp<strong>en</strong> vooruit zijn gezet?E<strong>en</strong> bijzondere groep rupsjes-nooit-g<strong>en</strong>oeg, <strong>en</strong> belangrijk voor dejustitiesector, zijn de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>recht<strong>en</strong>organisaties. Bij voortdur<strong>in</strong>gbekritiser<strong>en</strong> zij de situatie <strong>in</strong> het land. Ook voor h<strong>en</strong> geldt: ‘Wie heefthun eig<strong>en</strong>lijk ooit verbod<strong>en</strong> positief te zijn?’ Voor zover ze actiefmeedo<strong>en</strong> aan het verbeter<strong>en</strong> van de situatie, zoals organisaties alsAvocats sans Frontières, is dat prima. Met h<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> we regelmatigcontact, vooral over op te zett<strong>en</strong> tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g<strong>en</strong> voor rechters,officier<strong>en</strong> van justitie <strong>en</strong> advocat<strong>en</strong>. Dit soort organisaties weetover het algeme<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goede balans te v<strong>in</strong>d<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> opbouw<strong>en</strong> <strong>en</strong>bekritiser<strong>en</strong>, maar ook zij houd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> zekere distantie. Veel lastigerzijn m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>recht<strong>en</strong>organisaties, met Human Rights Watch (HRW)voorop, die als bewuste buit<strong>en</strong>staanders het land onder vuur nem<strong>en</strong>(zie Haveman, 20<strong>10</strong>c). Deze zag<strong>en</strong> we nooit, wat me eerlijk gezegdwel verbaasde. E<strong>en</strong> tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gs<strong>in</strong>stituut voor de justitiesector is nietonbelangrijk als je iets aan de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>recht<strong>en</strong>situatie verbeterd wiltzi<strong>en</strong>.Zo’n gedistantieerde houd<strong>in</strong>g kan frustrer<strong>en</strong>d zijn. Zo organiseerdehet ILPD e<strong>en</strong> tra<strong>in</strong><strong>in</strong>g voor 17.000 gacaca-rechters die 7.000 sexualviol<strong>en</strong>ce- <strong>en</strong> sexual torture-gevall<strong>en</strong>, gepleegd tijd<strong>en</strong>s de g<strong>en</strong>ocide,
- Page 1 and 2:
WODC4 | 10Justitiële verkenningenJ
- Page 3 and 4:
2 Justitiële verkenningen, jrg. 36
- Page 6 and 7:
5VoorwoordPeacekeeping is uit, poli
- Page 8 and 9:
Voorwoord7Bosnië, Soedan, Kosovo e
- Page 10 and 11:
9De opbouw van de rechtsstaat inAfg
- Page 12 and 13:
De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 14 and 15:
De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 17 and 18:
16 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 20 and 21: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 22 and 23: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 24 and 25: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 26 and 27: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 28 and 29: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 30 and 31: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 32 and 33: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 34 and 35: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 36 and 37: 35Winning the hearts and minds inNe
- Page 38 and 39: Winning the hearts and minds in Ned
- Page 40 and 41: Winning the hearts and minds in Ned
- Page 42: Winning the hearts and minds in Ned
- Page 45 and 46: 44 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 47 and 48: 46 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 49 and 50: 48 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 51 and 52: 50 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 53 and 54: 52 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 55 and 56: 54Agenten met een vredesmissieErvar
- Page 57 and 58: 56 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 59 and 60: 58 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 61 and 62: 60 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 63 and 64: 62 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 65 and 66: 64 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 67 and 68: 66 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 69: 68 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 73 and 74: 72 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 76 and 77: Juridische ontwikkelings samenwerki
- Page 79 and 80: 78 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 81 and 82: 80 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 83 and 84: 82 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 85: 84 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 88 and 89: Politiële en justitiële samenwerk
- Page 90 and 91: Politiële en justitiële samenwerk
- Page 93 and 94: 92 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 95 and 96: 94 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 98 and 99: Politiële en justitiële samenwerk
- Page 100 and 101: Politiële en justitiële samenwerk
- Page 102 and 103: 101Capaciteitsopbouw door Justitie
- Page 104 and 105: Capaciteitsopbouw door Justitie in
- Page 106 and 107: Capaciteitsopbouw door Justitie in
- Page 108 and 109: De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 110 and 111: De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 112 and 113: De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 114 and 115: De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 116 and 117: De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 118 and 119: 117SummariesJustitiële verkenninge
- Page 120 and 121:
Summaries119what is happening and w
- Page 122 and 123:
Internetsites121InternetsitesDe vol
- Page 125 and 126:
124 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 127 and 128:
126 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 129 and 130:
128 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 131 and 132:
130 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 133 and 134:
132WODC: website en rapportenWODC-w
- Page 135 and 136:
134 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 137 and 138:
136 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 139 and 140:
138 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 141 and 142:
140 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 143 and 144:
142 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 145:
Evaluatie van de Beginselenwet verp