35W<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g the hearts and m<strong>in</strong>ds <strong>in</strong>Nederlands-IndiëKoloniale <strong>politie</strong> als opbouwmissieM. Bloemberg<strong>en</strong>*‘Het belangrijkste werk, het <strong>in</strong>staller<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> gezaghebb<strong>en</strong>d bestuur, ise<strong>en</strong> moeilijker karwei dan met 15.000 militair<strong>en</strong> honderd<strong>en</strong> Talibaan verslaan.’(Ch<strong>in</strong>-A-Fo, 20<strong>10</strong>a)‘Ik kan u verzeker<strong>en</strong>, mijne heer<strong>en</strong>, dat zoowel onder d<strong>en</strong> kle<strong>in</strong><strong>en</strong> man, alsonder de lage <strong>en</strong> hoogere <strong>in</strong>landsche ambt<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>, ons bestuur impopulair is.(...). S<strong>in</strong>ds het laatst van 1900 heerscht op Java e<strong>en</strong> bepaald terrorisme, is e<strong>en</strong>georganiseerd verzet ontstaan, dat op c<strong>en</strong>tra der bureaucratie niet begrep<strong>en</strong>wordt.’ (Van Heutsz, 1904-1905, p. 6, <strong>10</strong>)De problematiek van <strong>in</strong>ternationale steun bij <strong>politie</strong>opbouw <strong>in</strong>(post)conflictueuze sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, zoals die zich mom<strong>en</strong>teelafspeelt <strong>in</strong> Afghanistan, toont tot op zekere hoogte parallell<strong>en</strong> metde ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>politie</strong> <strong>in</strong> koloniale sam<strong>en</strong>lev<strong>in</strong>g<strong>en</strong>. Daarnaastroept zij de vraag op naar het postkoloniale karakter van <strong>politie</strong> <strong>in</strong><strong>in</strong>ternationale vredes<strong>missies</strong> (vergelijk S<strong>in</strong>clair <strong>en</strong> Williams, 2007).Er is de bemoei<strong>en</strong>is van e<strong>en</strong> externe (of <strong>in</strong>ternationale) macht,verteg<strong>en</strong>woordigd door e<strong>en</strong> kle<strong>in</strong>e m<strong>in</strong>derheid aan uitgezond<strong>en</strong>deskundig<strong>en</strong>, die naar <strong>in</strong>terne orde, rust <strong>en</strong> <strong>in</strong>stemm<strong>in</strong>g streeft. Dietracht dit door (her)opbouw van <strong>in</strong>heemse professionele <strong>politie</strong> naarwesters model te bereik<strong>en</strong>, maar blijft tegelijkertijd voor dat <strong>in</strong>ternegezag steun<strong>en</strong> op militair geweld. Er is het probleem van legitimiteit– de (her)opgebouwde <strong>politie</strong> heeft niet vanzelfsprek<strong>en</strong>d het mandaatvan de bevolk<strong>in</strong>g om zorg te drag<strong>en</strong> voor orde <strong>en</strong> veiligheid. Ener is het probleem van loyaliteit <strong>en</strong> korpsgeest: hoe <strong>in</strong>heemse man‐* Dr. Marieke Bloemberg<strong>en</strong> is als onderzoeker verbond<strong>en</strong> aan het Kon<strong>in</strong>klijk Instituutvoor Taal-, Land- <strong>en</strong> Volk<strong>en</strong>kunde te Leid<strong>en</strong>. Dit artikel is gebaseerd op de onlangs vanhaar hand versch<strong>en</strong><strong>en</strong> studie over de geschied<strong>en</strong>is van de <strong>politie</strong> <strong>in</strong> Nederlands-Indië(Bloemberg<strong>en</strong>, 2009).
36 Justitiële verk<strong>en</strong>n<strong>in</strong>g<strong>en</strong>, jrg. 36, nr. 4, 20<strong>10</strong>schapp<strong>en</strong> te w<strong>in</strong>n<strong>en</strong>, te tra<strong>in</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> te behoud<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> opgelegdideaal van civiele <strong>politie</strong>, <strong>politie</strong> die op neutrale ‘beschaafde’ wijzeorde <strong>en</strong> gezag kan afdw<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> ‘de bevolk<strong>in</strong>g e<strong>en</strong> gevoel van veiligheidkan gev<strong>en</strong>’ (vergelijk Ch<strong>in</strong>-A-Fo, 2009)?T<strong>en</strong> slotte lijkt ook de dubbele motivatie van angst <strong>en</strong> zorg, die deleidraad vormde bij de <strong>politie</strong>hervorm<strong>in</strong>g<strong>en</strong> <strong>in</strong> e<strong>en</strong> koloniale staatals Nederlands-Indië, van <strong>in</strong>vloed te zijn op de vormgev<strong>in</strong>g aan <strong>en</strong>discussies over <strong>in</strong>ternationale opbouw<strong>missies</strong> van de afgelop<strong>en</strong>dec<strong>en</strong>nia. Zorg spreekt bijvoorbeeld uit de w<strong>en</strong>s, verwoord door deTweede Kamerverteg<strong>en</strong>woordigers van Gro<strong>en</strong> L<strong>in</strong>ks <strong>en</strong> D66 om, nude Nederlandse missie <strong>in</strong> Uruzgan niet verl<strong>en</strong>gd zal word<strong>en</strong>, toch‘nog iets te betek<strong>en</strong><strong>en</strong> voor Afghanistan’ door <strong>politie</strong>tra<strong>in</strong>ers testur<strong>en</strong>. Zij will<strong>en</strong> dat Nederland helpt te voorzi<strong>en</strong> <strong>in</strong> ‘wijkag<strong>en</strong>t<strong>en</strong>,rechercheurs <strong>en</strong> ordehandhavers’, die ‘de cultuur van straffeloosheid’<strong>in</strong> Afghanistan moet<strong>en</strong> bestrijd<strong>en</strong> (Peters, 2009; Kran<strong>en</strong>burg,20<strong>10</strong>). 1 Angst, dat wil zegg<strong>en</strong> angst voor escalatie van geweld, maarook angst voor gezichtsverlies, speelt daarnaast niet alle<strong>en</strong> kolonia lestat<strong>en</strong>, maar ook postkoloniale vredes<strong>missies</strong> part<strong>en</strong>, <strong>en</strong> is van<strong>in</strong>vloed op de wijze waarop zij die <strong>missies</strong> vormgev<strong>en</strong>. De pijnlijkfal<strong>en</strong>de VN-vredes<strong>missies</strong> <strong>in</strong> Somalië, Rwanda <strong>en</strong> Srebr<strong>en</strong>ica uitde jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig, <strong>en</strong> hun nasleep, zowel <strong>in</strong>ternationaal als <strong>in</strong> deland<strong>en</strong> die verantwoordelijk war<strong>en</strong> voor deze <strong>missies</strong>, zijn heelwrange illustraties voor nationaal (Canadees, Belgisch <strong>en</strong> Nederlands),maar ook <strong>in</strong>ternationaal gezichtsverlies. 2Dit essay beoogt op basis van e<strong>en</strong> korte historische analyse vanachtergrond, ideaal <strong>en</strong> praktijk van moderne koloniale <strong>politie</strong> <strong>in</strong>Nederlands-Indië <strong>in</strong> de eerste drie dec<strong>en</strong>nia van de tw<strong>in</strong>tigste eeuw,deze parallell<strong>en</strong> toe te licht<strong>en</strong>. Is het mogelijk om koloniale <strong>politie</strong>te beschouw<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> kwestie van opbouw <strong>en</strong> beschav<strong>in</strong>gsmissie?Zijn de oorzak<strong>en</strong> van het fal<strong>en</strong> van moderne ‘beschaafde’ koloniale<strong>politie</strong> <strong>in</strong> Nederlands-Indië wellicht ook verhelder<strong>en</strong>d voor deproblematiek van <strong>politie</strong> <strong>in</strong> <strong>in</strong>ternationale vredes<strong>missies</strong>? Ik zaldit besprek<strong>en</strong> aan de hand van het ideaal van moderne koloniale<strong>politie</strong> <strong>en</strong> het functioner<strong>en</strong> daarvan <strong>in</strong> de laatkoloniale staatNederlands-Indië.1 Over de <strong>politie</strong>missie <strong>in</strong> Afghanistan zie Ch<strong>in</strong>-A-Fo (20<strong>10</strong>).2 Zie over de betek<strong>en</strong>is <strong>en</strong> nasleep van deze drie <strong>missies</strong> Klep (2008), <strong>en</strong> het discussiedossierover dit proefschrift <strong>in</strong> The Low Countries Historical Review, jrg. 125, nr. 1, 20<strong>10</strong>,p. 39-72.
- Page 1 and 2: WODC4 | 10Justitiële verkenningenJ
- Page 3 and 4: 2 Justitiële verkenningen, jrg. 36
- Page 6 and 7: 5VoorwoordPeacekeeping is uit, poli
- Page 8 and 9: Voorwoord7Bosnië, Soedan, Kosovo e
- Page 10 and 11: 9De opbouw van de rechtsstaat inAfg
- Page 12 and 13: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 14 and 15: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 17 and 18: 16 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 20 and 21: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 22 and 23: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 24 and 25: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 26 and 27: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 28 and 29: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 30 and 31: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 32 and 33: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 34 and 35: De opbouw van de rechtsstaat in Afg
- Page 38 and 39: Winning the hearts and minds in Ned
- Page 40 and 41: Winning the hearts and minds in Ned
- Page 42: Winning the hearts and minds in Ned
- Page 45 and 46: 44 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 47 and 48: 46 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 49 and 50: 48 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 51 and 52: 50 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 53 and 54: 52 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 55 and 56: 54Agenten met een vredesmissieErvar
- Page 57 and 58: 56 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 59 and 60: 58 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 61 and 62: 60 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 63 and 64: 62 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 65 and 66: 64 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 67 and 68: 66 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 69 and 70: 68 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 71 and 72: 70 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 73 and 74: 72 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 76 and 77: Juridische ontwikkelings samenwerki
- Page 79 and 80: 78 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 81 and 82: 80 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 83 and 84: 82 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 85: 84 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 88 and 89:
Politiële en justitiële samenwerk
- Page 90 and 91:
Politiële en justitiële samenwerk
- Page 93 and 94:
92 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 95 and 96:
94 Justitiële verkenningen, jrg. 3
- Page 98 and 99:
Politiële en justitiële samenwerk
- Page 100 and 101:
Politiële en justitiële samenwerk
- Page 102 and 103:
101Capaciteitsopbouw door Justitie
- Page 104 and 105:
Capaciteitsopbouw door Justitie in
- Page 106 and 107:
Capaciteitsopbouw door Justitie in
- Page 108 and 109:
De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 110 and 111:
De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 112 and 113:
De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 114 and 115:
De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 116 and 117:
De rule of law-opbouwmissie in Koso
- Page 118 and 119:
117SummariesJustitiële verkenninge
- Page 120 and 121:
Summaries119what is happening and w
- Page 122 and 123:
Internetsites121InternetsitesDe vol
- Page 125 and 126:
124 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 127 and 128:
126 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 129 and 130:
128 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 131 and 132:
130 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 133 and 134:
132WODC: website en rapportenWODC-w
- Page 135 and 136:
134 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 137 and 138:
136 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 139 and 140:
138 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 141 and 142:
140 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 143 and 144:
142 Justitiële verkenningen, jrg.
- Page 145:
Evaluatie van de Beginselenwet verp