Justitie en politie in buitenlandse missies 4 | 10 - HiiL

Winning the hearts and minds in Nederlands-Indië41de nieuwe stads- en veldpolitie – worden gemodelleerd naar hetidee van een modern politieapparaat. De omvang van de algemenepolitie bleef beperkt: in 1931, toen het korps zijn maximum bereikte,telde het volledige politieapparaat ruim 54.000 man, bij eenbevolking van bijna 60 miljoen zielen (onder wie nog geen 200.000Europeanen).De angst van de koloniale staat bleek het sterkst uit de centralepolitieke inlichtingendienst (PID), die, tegen de achtergrond van deGrote Oorlog, in 1916 was opgezet om de politieke bewegingen van‘binnenlandse’ en ‘buitenlandse’ vijanden in de gaten te houden.Vanaf 1919, onder de nieuwe benaming Algemeene Recherchedienst(ARD), zou zij, onder leiding van de procureur-generaal, en metbehulp van algemene en bijzondere politieke politiemiddelen, hetactievere politieke én sociale organisatieleven van de inheemsebevolking in de gaten houden. 6Het Indische elementWat het voor de moderne koloniale politie ingewikkeld maakte,was dat zij voor het gros, 96%, bestond uit Indiërs, die een kolonialeoverheerser vertegenwoordigden. Het merendeel daarvanbezette de laagste rangen; het kader was vrijwel geheel Europeesof Indo-Europees. Dit Indonesische element in de koloniale politielegt een belangrijk aspect van koloniale staatsvorming bloot:de inheemse samenwerking waarop de koloniale staat leunde.Tegelijkertijd toonde de politie een ander kenmerk van de kolonialestaat: door de raciale hiërarchie van haar organisatie genereerde enbestendigde zij onderscheid en verschil (vergelijk Cooper, 2005).De organisatie van de moderne koloniale politie was gebaseerd opeen combinatie van koloniale en moederlandse politiekennis. Uitpure noodzaak zou het moderne koloniale politieapparaat bovendienblijven functioneren naast, en idealiter samenwerken met dieandere, oudere ‘civiele’ koloniale veiligheidsconstructie, de uit hetbegin van de negentiende eeuw stammende desapolitie (werkzaamop het platteland) en de in stedelijke context ontwikkelde verge‐6 Zie over de politieke politie en over Nederlands-Indië als ‘falende’ politiestaat: Bloembergen,2009, hoofdstuk 7. Vergelijk Tsuchiya, 1990; Poeze, 1994; Shiraishi, 1997, 2003.