Justitie en politie in buitenlandse missies 4 | 10 - HiiL

44 Justitiële verkenningen, jrg. 36, nr. 4, 2010De communistische opstanden hadden een grote schok teweeggebrachtbij het koloniaal bestuur (en de Europese inwoners in dekolonie), misschien nog wel het meest in Sumatra, vanwege hetopvallend grote aantal vuurwapens dat de opstandelingen haddenweten te bemachtigen. Waar communisme en religie elkaar formeelheetten uit te sluiten, was het bovendien verontrustend dat dezeopstanden plaatsvonden in twee gewesten met een zeer devootislamitische bevolking. 9 Wel kon het bestuur door inzet van legeren politie de opstanden in korte tijd onderdrukken, maar het had,doordat noch de politie, noch het bestuur deze opstanden voorzienhad, in hoge mate aan gezichtsverlies geleden – niet in de laatsteplaats bij de bange Europese onderdanen.De harde repressie die op de onderdrukking van de opstand volgde,was dan ook voor een deel bedoeld om het gezicht te redden: inopdracht van de procureur-generaal arresteerde de politie allepersonen die banden zouden hebben met de Partai KommunisIndonesia (Indonesische communistische partij, PKI), ongeacht devraag of die nu wel of niet hadden deelgenomen aan de opstanden.In totaal werden 13.000 personen gearresteerd. Van de daarvanberechte personen kregen 4.500 een gevangenisstraf en 10 hetdoodvonnis, waarvan er drie werden uitgevoerd. Een massaleinternering van 1.300 ‘communisten’ volgde, naar het speciaaldaarvoor opgezette strafkamp Boven-Digoel. Verbetering van depolitieke inlichtingendienst, uitbreiding en verdere professionaliseringvan politie en recherche en het oplaaien van een discussieover het belang van leger versus politie waren daarnaast evenzoveeluitingen van angst, en uitingen van een staat die zijn legitimiteitsteeds verder zag afkalven, en die vanaf 1927 definitief in de verdedigingging. 10 Tegelijkertijd werd de politie, gezicht van de staaten theater van de macht, zodra er sprake was van politiemisstandenopenlijker en luider bekritiseerd, zowel in de inheemse pers als in deVolksraad. En des te belangrijker werd het beschaafde gezicht vande politie, die voor de bevolking het bewijs moest vormen van degoodwill van de koloniale staat.9 Over achtergrond en verloop van deze opstanden: McVey, 1965; Williams, 1982; Kahin,1996. Over actie en reactie van politie en bestuur: Bloembergen, 2009: hoofdstuk 7.10 De cijfers over het precieze aantal gedetineerden lopen uiteen. Hier zijn ze ontleendaan McVey (1965, p. 490). Later zouden er meer gedetineerden volgen.