2009-082 Samen werken aan samenwerking - Lei

102
binnen- en buitenlandse commerciële organisaties bij zowel inkoopverenigingen
als in- en verkoopverenigingen.
5.2 Huidige stand van samenwerking
5.2.1 Huidige stand van samenwerking in de agrarische sector
De grote Nederlandse landbouwcoöperaties hebben traditioneel een open karakter.
Als antwoord op de verhevigde concurrentie en de liberalisering van de
landbouw is veel managementkennis en ervaring van buiten aangetrokken. De
traditionele scheiding tussen coöperaties en gewone ondernemingen vervaagt
snel. Uit een inventarisatie blijkt dat de meeste directies van de tien grootste
coöperaties bestaan uit personen die afkomstig zijn van particuliere bedrijven.
Ook in de toezichtsorganen van coöperaties, het boerenbestuur en de raad van
commissarissen, dringt de invloed van buiten door, waarbij expertise van managers
uit beursgenoteerde bedrijven wordt aangetrokken.
Sommige Nederlandse coöperatieve ondernemingen bestaan al meer dan
honderd jaar en zijn tot grote ondernemingen uitgegroeid. Andere zijn relatief
jong en hebben een heel specifieke taak, zoals de telersverenigingen. De coöperaties
hebben als gemeenschappelijk kenmerk de nauwe band tussen twee
soorten ondernemingen: de ledenondernemingen en de coöperatieve marktondernemingen
(Leterme, 2007).
Uit het Informatienet van het LEI, waarin alle sectoren van de land- en tuinbouw
via een representatieve steekproef vertegenwoordigd zijn, is informatie
gehaald over het aantal samenwerkingsverbanden (tabel 5.1). Uit de tabel blijkt
dat in 2007 bijna 60% van de land- en tuinbouwbedrijven in één of meerdere horizontale
samenwerkingsverbanden participeerde, inclusief sectorale belangenbehartigers.
Sommige bedrijven maken deel uit van meerdere categorieën. Een
belangrijke kanttekening hierbij is dat in het Informatienet alleen de officieel geregistreerde
vormen vermeld staan. Veel incidentele en minder structurele vormen
van samenwerking, zoals uitwisseling van mest, machines, arbeid en
wellicht zelfs grond, vallen hier buiten. In ieder geval komen geregistreerde samenwerkingsverbanden
op het gebied van daadwerkelijke productie weinig voor
op land- en tuinbouwbedrijven. Het gaat vooral om tuinbouwbedrijven (5% uit 8%)
die in een telersvereniging/producentenorganisatie participeren en graasdierbedrijven
(voornamelijk melkveebedrijven) die samenwerken in studieclubs (13%
van 25%). Deze percentages zijn laag ten opzichte van de mkb-sectoren die in