2009-082 Samen werken aan samenwerking - Lei

ieden. Het kan dan onder ander gaan om juist 'oude' fruitrassen en 'vergeten'
groentesoorten, daarbij deels inspelend op de behoefte aan smaak en/of
nostalgie. Deze mogelijkheden doen zich vooral voor op bedrijven met groente,
fruit en zuivelproducten. Daarnaast zijn er ook grootschaligere nieuwe markten
denkbaar, zoals gezonde tussendoorproducten (met name voor de glastuinbouw),
inhoudsstoffen (met name voor de productie van medicijnen, parfums,
enzovoort in de akkerbouw/vollegrondstuinbouw en extra gezonde melk in de
veehouderij). De intensieve veehouderij heeft mogelijkheden op het gebied van
extra aandacht voor diervriendelijkheid, mestverwerking (en -export) en vierkantsverwaarding
(het geven van (extra) toegevoegde waarde aan restproducten
van geslachte dieren).
In de tabel worden ook 'verbinding boer - burger' en 'visitekaartje naar burgers
toe' genoemd. Door allerlei activiteiten op het platteland, zoals fairs, bazaars,
'Kom in de kas' en dergelijke, wordt geprobeerd de niet-agrarische
bevolking te betrekken bij thema's als voedselproductie en platteland. De producten
hiervan zijn in de eerste plaats bewustwording en imagoversterking. De
kosten hiervan vormen een investering in de mogelijkheid voor de agrarische
sector om ook op langere termijn een plek te blijven houden in een relatief
dichtbevolkt land.
4.5 Trends en ontwikkelingen in verwante mkb-sectoren
4.5.1 Industrie
Trends en ontwikkelingen
De trend naar meer luxe, naar gemaksvoeding en naar een groter aantal eetmomenten
(tussendoortjes) zorgt voor een groeiende vraag naar bewerkte voedingsmiddelen
met een hogere toegevoegde waarde waarvan de voedings- en
genotmiddelenindustrie profiteert. Veelal profiteert de landbouwsector weinig
van dergelijke ontwikkelingen, omdat de marges vooral naar de bewerkers gaan
(zie bijvoorbeeld Janssens et al., 2006).
Er is een toenemende vraag naar gezonde producten, mede met het oog op
het toenemen van overgewicht, en dus een groeimarkt voor producten van de
voedingsmiddelenindustrie met een positieve claim inzake gezondheid, zoals
een laag gehalte aan 'verkeerde' vetten en suiker, of toevoeging van micronutriënten
zoals vitaminen en mineralen. Voor een deel van de agrarische ondernemers
biedt dit kansen, bijvoorbeeld voor de groente- en fruitsectoren en voor
de biologische sector.
81