2009-082 Samen werken aan samenwerking - Lei

3 Trends en ontwikkelingen in
de macro-omgeving
3.1 Theoretisch kader en samenvatting
De landbouwsector is sterk verbonden met zijn omgeving. De landbouw levert
een bijdrage aan het bruto regionaal product (door productie van voedsel, bloemen,
veevoer en grondstoffen voor diverse producten) en de werkgelegenheid,
maar is ook een belangrijke beheerder van het landelijke gebied. De Nederlandse
agrarische sector heeft een aantal gunstige uitgangspunten, maar wordt geconfronteerd
met sterk veranderende omstandigheden die een grote impact op
ondernemers in de sector en aanverwante mkb-sectoren zullen hebben. Deze
sterk veranderende omstandigheden worden gestuurd door drijvende krachten.
De drijvende krachten (min of meer autonome processen) die van invloed zijn op
de land- en tuinbouw hebben betrekking op demografische, sociaal-culturele,
ecologische, economische, politiek-juridische en technologische ontwikkelingen
volgens een DEPEST-analyse. 1 In dit hoofdstuk worden deze ontwikkelingen in
vogelvlucht beschreven op macroniveau. De omgevingsfactoren worden niet
beschreven vanuit één samenhangend theoretisch model met een 'sluitende'
verklaring, maar ze dienen meer als illustraties van belangrijke krachten die het
vliegwiel op gang brachten en hielden.
De keuze van de onderwerpen sluit aan bij studies die in het verleden zijn
gedaan naar toekomstige ontwikkelingen in relatie tot mkb en landbouw, bijvoorbeeld
in Smit (2002), Smit en Venema (2004), Silvis en De Bont (2005) en
Silvis en De Bont (2009). Een samenvatting van de trends en ontwikkelingen is
gegeven in tabel 3.1. Meer uitgebreide informatie is te vinden in bijlage 4A.
1 De DEPEST-analyse is bedoeld om een beeld te geven van externe invloeden, ook wel externe analyse
genoemd. De afkorting ‘DEPEST’ heeft betrekking op Demografisch, Ecologisch, Politiek/juridisch,
Economisch, Sociaal-cultureel en Technologisch (bij;age 1).
49