2009-082 Samen werken aan samenwerking - Lei

3.5 Economische ontwikkelingen
De internationale markt voor landbouwproducten wordt steeds vrijer. Handelsbelemmerende
maatregelen verdwijnen langzaam maar zeker. Dit betekent dat
producten uit andere landen gemakkelijker toegang krijgen tot de Europese
markt. Dat zijn producten die vaak onder andere, minder strikte voorwaarden
geproduceerd worden (LTO Nederland, 2007). Door de afspraken in WTO-verband
kan de Europese landbouw zich minder van de wereldmarkt afschermen.
Vermindering van marktbescherming zal de komende jaren een dominante trend
blijven. De liberalisatie werkt door in het Europese landbouwbeleid. Voor het EUlandbouwbeleid
betekent dit een verdere daling van de garantieprijzen richting
wereldmarktprijs, ontkoppeling van de steun (toeslagen) en de productie, afroming
van reeds geïntroduceerde inkomenstoeslagen en een sterkere koppeling
aan eisen op het gebied van voedselveiligheid, milieu, dierwelzijn, plantgezondheid
en natuurbeheer (Silvis en De Bont, 2005; Silvis en De Bont, 2009).
De EU stapt in toenemende mate af van productiebeheersing, zoals melkquotering.
Sectoren proberen met wisselend succes druk op prijzen als gevolg
van overproductie te voorkomen. Te noemen zijn de inzet van de Nederlandse
Akkerbouw Vakbond (NAV) ten behoeve van de aardappelsector en verschillende
producentenorganisaties in de glasgroenteteelt (komkommer, paprika, tomaat).
Als deze vorm van samenwerking onvoldoende lukt, zal een deel van de betreffende
bedrijven beëindigd moeten worden, met name in een periode van achterblijvende
vraag ten gevolge van economische neergang.
De opkomst van landen als China en India als economisch snel ontwikkelende
landen heeft grote gevolgen voor het energiegebruik in Azië en de vraag
naar voedsel. Door stijgende welvaart in dergelijke landen neemt de vleesconsumptie
en daarmee de vraag naar met name graan toe (Banse et al., 2008).
3.6 Politiek-juridische ontwikkelingen
Er zal binnen Europa tot 2020 sprake zijn van een toenemende betekenis van
regelgeving op het gebied van milieu, welzijn, gezondheid, voedselveiligheid en
natuur. Daarbij zullen met name de volgende Europese en nationale beleidsdoelstellingen
de komende jaren aanpassingen van de agrarische sector vergen:
gewasbeschermingsbeleid, broeikasgas- en energiebeleid, mineralenbeleid, Kaderrichtlijnen
Water en Bodem, Ammoniak- en stankbeleid en Vogelrichtlijn en
Habitatrichtlijn (Silvis en De Bont, 2005). Verder streeft de EU naar het creëren
53