2009-082 Samen werken aan samenwerking - Lei

34
1 Inleiding
1.1 Aanleiding
De wereld verandert snel en dat stelt eisen aan het ondernemerschap. De ontwikkelingen
in de sociaaleconomische en maatschappelijke omgeving van de
agrarische ondernemer 1 en de ontwikkelingen in de technologische mogelijkheden
die hem/haar ter beschikking staan zijn dusdanig dat de ondernemers en
hun ondernemingen, in de land- en tuinbouw maar ook de ondernemers en ondernemingen
in het midden- en kleinbedrijf (mkb) aan steeds hogere eisen moeten
voldoen.
Om de concurrentiekracht te verbeteren en nieuwe uitdagingen te kunnen
realiseren zal samenwerking steeds belangrijker worden. Door samenwerking
kan beter gereageerd worden op voortdurende ontwikkeling van nieuwe structuren,
markten en producten. Het wordt voor bedrijven steeds moeilijker om op alle
bedrijfsterreinen goed thuis te zijn. De kennis schiet op een gegeven moment
tekort en het vergt veel tijd en geld om kennis en vaardigheden door de snelle
ontwikkelingen actueel te houden. Samenwerking met andere (collega-)bedrijven
kan hierin uitkomst geven. Vooral in een tijd dat het economisch gezien wat minder
goed gaat kan samenwerking bovendien een bijdrage leveren aan het verminderen
van de kosten door zogenoemde schaaleffecten.
Uit de literatuur blijkt dat samenwerking allerlei voordelen heeft (zie bijlage 1
en hoofdstuk 6) en dus in principe lonend is. De vraag is waarom ondernemers
in de landbouw en het mkb dan niet méér met elkaar samenwerken. Wat is de
keerzijde van de medaille en wat kunnen agrarische ondernemers van mkbondernemers
van elkaar leren als het gaat om samenwerking? In het onderzoek
wordt antwoord gegeven op deze vragen en komt aan de orde welke eisen er
aan samenwerking worden gesteld.
Met het uitbrengen van de nota Kiezen voor landbouw (Veerman, 2004) is de
ondernemer, meer dan in het verleden, centraal komen te staan in het LNV-
1 Het begrip ondernemer wordt in dit rapport voornamelijk in brede zin gebruikt, dat wil zeggen als
‘iemand die een onderneming leidt’. Op die manier worden boeren, tuinders en mkb'ers vergelijkbare
‘entiteiten’. Er is echter ook een smaller gebruik van de term mogelijk, ter onderscheid van de vakman
en de manager. De vakman en de manager zullen er vooral voor kiezen om de dingen goed te
doen, terwijl de ondernemer zich er op richt de goede dingen te doen (L.C. Zachariasse, pers. med.,
2007).