2009-082 Samen werken aan samenwerking - Lei

82
Ketenbeheer wint snel terrein, afgedwongen door zowel regelgeving als
door negatieve publiciteit en kopersstakingen naar aanleiding van dierziektes,
hygiëne- en kwaliteitsproblemen, 'verdachte' ingrediënten en dergelijke. Dit geeft
afnemers van agrarische producten ook een krachtig motief om controle te
verwerven over de voortbrenging, via kwaliteitsgaranties en het kunnen traceren
van de precieze herkomst van producten. Voor de primaire agrarische sector
betekenen dergelijke ontwikkelingen over het algemeen een toename van de
beperkingen in de bedrijfsvoering en van de administratieve lastendruk.
Een snel groeiende middenklasse in nieuwe industrielanden als China, India
en Brazilië vergroot de markt voor industrieel bewerkte voedingsmiddelen daar,
en daarmee de exportkansen voor de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie,
maar vooral voor de bouwers en leveranciers van machines, apparaten en complete
systemen voor bewerking van voedsel. Bij industriële procestechnologie
wordt in snel toenemende mate werktuigbouw geïntegreerd met elektronica en
ICT, met verdergaande automatisering en koppeling van verschillende bewerkingen,
en zelfs controle-op-afstand als uitkomst. Deze trend heeft voor de primaire
agrarische sector geen directe gevolgen. Wel zijn de voedselprijzen in
2007 gestegen door een toenemende vraag naar voedsel in met name China en
India. Dat heeft toen een gunstig effect op de prijsvorming van agrarische producten
gehad. In de loop van 2008 en 2009 werd de prijsvorming negatief
beïnvloed door onder andere de kredietcrisis, waardoor de vraag naar bijvoorbeeld
vlees en aardolie daalde en daardoor ook de vraag naar graan voor veevoeding
en ethanolproductie (De Bont, 2008).
Belangrijke trends in de industrie van dit moment zijn offshoring en outsourcing:
het overbrengen, respectievelijk uitbesteden van productie naar het buitenland,
vanuit kostenoverwegingen ('lagelonenlanden') en om nieuwe groeimarkten
te kunnen bedienen. Daardoor verschuift het accent in de Nederlandse industrie
naar ontwerp en productie van kleinere series hoogwaardiger producten, en
neemt de vraag naar hoger geschoolde arbeidskrachten dus toe, en die naar
lagergeschoolde operators af.
Strategische opties
- Lage kosten
Veel industriële bedrijven zijn sterk gericht op lage kosten. Voor de industriële
bedrijven geldt dat in termen van pure kosten de concurrentie met
Midden- en Oost-Europa en andere regio's, zoals Zuid-Amerika, Afrika en
Centraal Azië niet kan worden gewonnen. Hier moeten dus ofwel slimme
constructies worden verzonnen in termen van offshoring en outsourcing of-