türkiye psikiyatri derneği yıllık toplantısı

SB-1
96
14. Bahar Sempozyumu/Sözel Bildiriler
Elazığ İlinde Uçucu Madde Kullanan Ergenlerin Rehabilitasyonu
İbrahim Taymur 1 , Hasan Varol 2
1 Dışkapı Y.B. Eğitim Araştırma Hastanesi
2 Elazığ Valiliği Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
AMAÇ: Uçucu madde kötüye kullanımı sık görülmekle birlikte adölesan dönemde gözden
kaçmaktadır. Uçucu maddeler ülkemizde ergenler arasında en sık kullanılan bağımlılık yapan
maddelerdir(1). Ülkemizde uçucu madde kullanımı ile ilgili yapılan çalışmalarda yaşam boyu en
az bir kez uçucu madde kullanım oranları değişik illerde %3.9 ile %12.8 arasında saptanmıştır(2).
Bu çalışmada Elazığ ilinde uçucu madde kullanımı tespit edilen çocukların tedavi ve rehabilitasyonu
amaçlanmıştır.
YÖNTEM: Çalışmaya 17 ergen dahil edilmiştir. Çalışma altı ay boyunca haftada 2-3 görüşme
biçiminde devam etmiştir. Araştırmada yeniden ergenler için uçucu madde kullanımını
değerlendirme ölçeği(YUKUD) uygulanmıştır(3).
BULGULAR: Çalışma grubu çoğunluğu 15 yaş ve üzeri erkek ergenlerden oluşturulmuştur.
Çoğunluğunun öğrenime devamı bulunmamakta olup genelde ortaokul mezunu idiler. 17
ergenin 14’ünün anne ve babası sağdı ve ergenler anne ve babaları ile birlikte yaşamaktaydı.
Hiçbirinin bir iki günden fazla sokakta yaşamışlığı bulunmamaktaydı. Ergenlerin yarısında yasal
bir sorunla karşılaşma ve suç işleme bulunmaktadır. Suçun cinsi bıçaklama ve hırsızlık olarak
değerlendirilmiştir. Ergenlerin 16’sında kendini kesme biçiminde zarar verici davranış saptanmıştır.
Ergenlerin 14’ü yalnızca bali, 2’si yalnızca tiner ve biri ise tiner ve baliyi birlikte kullanmaktadır.
Uçucu madde kullanma ortalama 13 yaşında başlamaktadır. Her gün uçucu madde kullanımı
olmakla birlikte günde ortalama üç tüp bali kullanmaktadırlar. Uçucu madde kullanan ergenlerin
%83’ü beraberinde alkol ve esrarda kullanıyordu. 15’i en az bir kez de olsa uçucu madde kullanımını
bırakmayı denediğini belirtmiştir. Bu bırakma ortalama 5 ay olarak sürmüştür.
SONUÇ: Çalışmaya alınan ergenlerin aile ve akraba desteğinin yetersiz olduğu değerlendirilmiştir.
Ergenlerin hepsi çalışma boyunca (6 ay) uçucu madde kullanmamışlardır. Çalışmaya
katılan dört ergen düzenli bir işe yerleşmiş, dört ergen de okullarına tekrar gitmeye başlamıştır.
Uçucu madde kullanıcılarının özelliklerin araştırıldığı bir çalışmada olguların maddeye başlamasının
erken yaşlarda olduğu ve diğer maddelerin kullanımına geçişte bir basamak oluşturduğu
üzerinde durulmuştur(2) çocuk ve adölesanların madde ile temasında sosyal koşullar güçlü faktörler
olarak değerlendirilmiş, kötüye kullanım ve bağımlılığa yol açabileceği belirtilmiştir(4).